- Polskie kolędy patriotyczne to szczególny nurt kolęd i pieśni bożonarodzeniowych.
- W tych pieśniach motywy religijne łączą się z wątkami narodowymi, doświadczeniem niewoli, walki o wolność i nadziei na odrodzenie Polski.
- Powstawały głównie w okresach zaborów, wojen i okupacji.
- Ich głównym celem było podtrzymywanie ducha narodowego w czasach niewoli oraz przekazywanie pamięci historycznej kolejnym pokoleniom.
- Autorem kolędy „Bóg się rodzi” jest Franciszek Karpiński.
- Utwór ma wyjątkowo podniosły, niemal hymniczny ton.
- Łączy teologię Wcielenia (Bóg staje się człowiekiem) z wątkiem wspólnotowym i patriotycznym (modlitwa za Ojczyznę).
- Głównym tematem jest tajemnica narodzenia Jezusa.
- Kolęda pokazuje, że w chrześcijaństwie to, co największe, potrafi objawić się w tym, co najmniejsze: moc w słabości, chwała w ubóstwie, np.
- „Bóg się rodzi, moc truchleje” – zestawienie absolutnej mocy Boga z „truchleniem” sił świata.
- „Pan niebiosów obnażony” – Król wszechświata pozbawiony królewskiego splendoru.
- „Ogień krzepnie, blask ciemnieje” – natura „odwraca” swoje prawa wobec cudu narodzenia.
- Bóg zostaje przedstawiony jako ktoś bliski: przychodzi do ludzi nie w triumfie, lecz w pokorze.
- Człowiek jest tu kimś, kto powinien odpowiedzieć: uwielbieniem, wdzięcznością, nawróceniem i troską o dobro wspólne.
- Wątek patriotyczny pojawia się w końcowej modlitwie”
- „Podnieś rękę, Boże Dziecię, błogosław Ojczyznę miłą…”
- To nie jest „dodatek”, tylko logiczne domknięcie: skoro Bóg rodzi się dla ludzi, wspólnota prosi o opiekę, ład moralny i pomyślność, dlatego kolęda bywa odbierana jako kolęda patriotyczna.
- Nastrój kolędy jest uroczysty, dumny, pełen zachwytu, ale też modlitewny.
- Przesłanie wskazuje, że prawdziwa siła nie polega na przemocy i triumfie, lecz na miłości, pokorze i odnowie serca; a wiara ma konsekwencje także dla życia wspólnoty (Ojczyzny).
Bóg się rodzi, moc truchlejePan niebiosów obnażony!Ogień krzepnie, blask ciemniejeMa granice NieskończonyWzgardzony, okryty chwałąŚmiertelny Król nad wiekami!A Słowo Ciałem się stałoI mieszkało między namiCóż niebo, masz nad ziemiany?Bóg porzucił szczęście TwojeWszedł między lud ukochanyDzieląc z nim trudy i znojeNiemało cierpiał, niemałoŻeśmy byli winni samiA Słowo…W nędznej szopie urodzonyŻłób Mu za kolebkę dano!Cóż jest czym był otoczony?Bydło, pasterze i sianoUbodzy, was to spotkałoWitać Go przed bogaczami!A Słowo…Potem królowie widzianiCisną się między prostotąNiosąc dary Panu w daniMirrę, kadzidło i złotoBóstwo to razem zmieszałoZ wieśniaczymi ofiaramiA Słowo …Podnieś rękę, Boże DziecięBłogosław Ojczyznę miłą!W dobrych radach, w dobrym bycieWspieraj jej siłę swą siłąDom nasz i majętność całąI wszystkie wioski z miastamiA Słowo …