Brak grafiki
O języku na języku

Afiks

Cząstka słowotwórcza wyrazu, dzięki której tworzone są nowe wyrazy lub ich formy gramatyczne. Wyróżnia się : *** afiksy słowotwórcze (stół-stoł-ek, pisać – na-pisać), *** afiksy fleksyjne (kot-a, sadz-isz). W zależności od położenia afiksy dzieli się […]

Brak grafiki
O języku na języku

Afiksacja

Tworzenie wyrazów pochodnych przez dodawanie afiksów, czyli przedrostków (prefiksów) lub przyrostków (sufiksów) albo obu tych elementów jednocześnie do tematów wyrazów podstawowych. Przykłady: ład-ny, robo-ta, za-mówić, od-stawić.

Brak grafiki
O języku na języku

Aglutynacja

Jest to łączenie (doklejanie) morfemów w wyrazach i formach gramatycznych. W powstałej w taki sposób formie morfemy cechują właściwości: **** zachowują jedną, stałą funkcję gramatyczną, **** bywają ruchome, **** jeden morfem poboczny może obsługiwać kilka […]

Brak grafiki
O języku na języku

Analiza budowy słowotwórczej

Analiza budowy słowotwórczej polega na ustaleniu, od jakiego wyrazu podstawowego został dany wyraz utworzony i jaki formant wykorzystano w tym celu.

Brak grafiki
O języku na języku

Apofonia

Wymiana fonemów, która stanowi wynik procesów ewolucyjnych języka. Stanowi zjawisko natury czysto morfologicznej, czyli takie, z którym łącza się (tak jak z morfemami) określone funkcje gramatyczne (znaczeniowe lub składniowe). Przykład: chodzić – chadzać, ręka – […]

Brak grafiki
O języku na języku

Budowa słowotwórcza wyrazu

Układ, zespól wzajemnie powiązanych części, tj. morfemów, z których składa się wyraz. Dokonując analizy słowotwórczej wyrazu ustalamy przede wszystkim” podstawę słowotwórczą, którą jest jego temat. Człon dodatkowy, odróżniający wyraz podstawowy od pochodnego, czyli formant, za […]

Brak grafiki
O języku na języku

Części morfologiczne wyrazu

Najmniejsze i niepodzielne (nierozkładalne) części znaczeniowe wyrazu. Są to morfemy: rdzeń, przedrostek i przyrostek. Rdzeń to morfem leksykalny. Przedrostek i przyrostek (fiksy) to morfemy słowotwórcze. Końcówka to morfem fleksyjny. Przykłady: przed-szkol-e, dom-ek, naj-lep-szy.

Brak grafiki
O języku na języku

Deleksykalizacja

Świadomy zabieg znaczeniowo-stylistyczny, polegający na doraźnym przywróceniu wyrazowi

Brak grafiki
O języku na języku

Derywacja

Tworzenie wyrazów pochodnych od wyrazu podstawowego za pomocą przyrostków i przedrostków. Derywat – wyraz pochodny, utworzony od wyrazu podstawowego. Derywat postwerbalny, derywat z formantem zerowym, wyraz pochodny utworzony od czasownika jako wyrazu podstawowego przez odrzucenie […]