„Antek” Bolesława Prusa

Opowiadanie jest obrazem życia wiejskiego chłopca, od jego urodzenia aż do lat piętnastu, kiedy bieda w domu zmusza go do wędrówki w świat.  Życie Antka można podzielić na kilka etapów, np. wdrażanie do codziennych obowiązków i zajęć gospodarczych, bez uwzględniania zainteresowań , talentu czy potrzeb dziecka, bowiem wymaga tego ciężkie życie na wsi i konieczność zaangażowania do pracy wszystkich członków rodziny.

Dzieciństwo chłopca w domu rodzinnym

  • opieka nad młodszą siostra Rozalką,
  • pilnowanie pasących się świń i bydła, od ukończenia 5 lat,
  • pierwsze zainteresowanie Antka wiatrakiem kręcącym sie za Wisła,
  • próby rzeźbienia własnego wiatraka.

Rodzinne problemy

  • śmierć ojca,
  • choroba i leczenie Rozalki w rozgrzanym piecu,
  • osamotnienie chłopca jako wsiowego „odmieńca”.

Antek w szkole

  • warunki szkolnej nauki,
  • pierwsze niezbyt przyjemne doświadczenia Antka,
  • wykorzystywanie chłopca do prac gospodarskich,
  • przerwanie nauki ze względu na brak pieniędzy.

Prace dorywcze Antka we wsi

  • pilnowanie koni,
  • orka w polu,
  • zbieranie grzybów na sprzedaż.

Pobyt Antka u kowala

  • zapał chłopaka do nauki zawodu,
  • zainteresowanie wykonywaną pracą,
  • samodzielna praca w kuźni,
  • podkucie konia pod nieobecność majstra,
  • odesłanie Antka do domu rodzinnego, by zbyt szybko nie nauczył się zawodu.

Powrót do domu

  • poszukiwanie zajęcia,
  •  nieustanne rzeźbienie wiatraków,
  • narastanie konfliktu między wiejskim środowiskiem,
  • zaloty do wójtowej, rzeźbienie krzyżyka dla niej,
  • pożegnanie z rodziną,
  • droga w świat w poszukiwaniu lepszego życia.