„Chłopi” Władysława Stanisława Reymonta [wybrane postaci]

Reymont uczynił zbiorowość bohaterem swojej powieści. Są to ludzie żyjący na wsi, ich obyczaje, praca, normy moralne, świadomość społeczna i narodowa.

Ta zbiorowość w „Chłopach” jest tłem i stanowi układ odniesienia określający sytuację poszczególnych bohaterów jak również ich odczucia emocjonalne i opinie.

Życie duchowe bohaterów rozgrywa się na dwóch płaszczyznach – poczucia więzi z gromadą (nawet wówczas, kiedy bohaterowie buntują się przeciw gromadzie) i osobowej odrębności.

Bywają czasem momenty, że wieś tworzy zwartą i zgodną całość np. podczas wyprawy do lasu lub w czasie wypędzenia Jagusi, często też uzewnętrzniają się czynniki różnicujące zbiorowość szczególnie stopień zamożności.

W Lipcach żyją obok siebie bogacze i wyrobnicy, ich losy układają się bardzo różnie. Rzutuje to bezpośrednio na stosunki międzyludzkie i pozycję poszczególnych bohaterów w gromadzie. Często przybierają one postać różnorodnych konfliktów: rodzice – dzieci, pokoleniowych, sąsiedzkich, między dworem a wsią, nacjami itd.

Gromadę jako siłę wrogą postrzega nie tylko Antek, ale i Jagustynka, która nienawidzi otoczenia, ale nie może bez niego żyć.

„Człowiek jeno z biedy da czasem folgę ozorowi, ale w sercu co innego siedzi, że czy sobie chce, czy nie chce, a z drugimi radować się musi albo i smucić… Nie poradzi żyć z osobna, nie…”

Mimo wszystko mieszkańcy wsi stanowią jedność., razem w powieści pojawia się około 90 postaci, tworząc panoramiczny obraz środowiska wiejskiego.

Pisarz potrafił zindywidualizować wybrane postaci, bohaterów i osoby z dalszego planu, nawet te epizodyczne.

Maciej Boryna	Postać przedstawiona realistycznie, zastosowanie zabiegi monumentalizacji, stylizacja Boryny na chłopa – Piasta. Boryna wyróżnia się wśród lipieckiej wsi nie tylko zamożnością, ale i siłą charakteru, pracowitością, stanowczością i zaradnością. Posiada też cechy przywódcze. Wieś darzy go większym zaufaniem niż wójta. To on stanie na czele gromady podczas sporu o las. Ma 58 lat, gdy po raz trzeci chce się ożenić. Jego wybranka – Jagusia ma 19 lat. Jest to związek z namiętności i z rozwagi. Ożenek ten wyrabia w nim poczucie bycia gospodarzem „pełną gębą”, by nikt nie ośmielił się myśleć, że powinien do dzieci iść na „garnuszek” (wycug). Wyrachowanie i egoizm towarzyszą mu również w innych sytuacjach. U Boryny egoizm łączy się z silnym poczuciem solidarności z gromadą, a wyrachowanie z odwagą i siłą charakteru. Zdaje sobie sprawę, że dla chłopa praca jest podstawą sensu egzystencji. Dlatego kiedy spostrzeże, że Hanka ma charakter i jest „robotna” zmienia do niej swój stosunek i traktuje ją wreszcie jak członka rodziny. Urażony w swej godności i ambicji męża Boryna staje się zdolnym do zbrodni. Tylko przypadek sprawia, że przyłapani w „brogu” kochankowie: syn i żona, uchodzą z życiem. Postać złożoną, pełna wieloznaczności, w tym także śmieszności i małostkowości.
Antek	Syn Macieja Boryny, człowiek dojrzały, żonaty, bez uczuć wobec \|Hanki (żony). Wydaje mu się,m że jest wyrobnikiem u ojca, chce dostać gospodarstwo. Jego wielką miłością jest Jagusia. Miłość i konflikt z ojcem wprowadzają go w stan chorobliwy. Zupełnie zapomina o obowiązkach męża i ojca. Hardość i duma przysłaniają mu fakt, że żona pracuje ponad ludzkie siły. Jego pomysł na życie, aby pójść, gdzie oczy poniosą, okazuje się chwilowym zrywem. Nie potrafi pogodzić się z tym, że musiałby przede wszystkim opuścić Jagnę. Pozornie tylko lekceważy opinię otoczenia. Żeruje na zaradności życiowej Hanki, uległość wobec jej woli uzewnętrznia się dopiero wówczas, kiedy kompromituje się jako mąż i ojciec rodziny. Ma charakter podobny do ojca, chuje go porywczość, skłonność do bójek, upór, duma, hardość i wysokie poczucie własności. Pomimo niewygasłego uczucia do Jagny nie ma odwagi przeciwstawić się woli tłumu żądającego zemsty, co dowodzi akceptacji reguł wiejskiej moralności. Członek gromady, mąż, ojciec i gospodarz przezwycięża w nim namiętnego kochanka.
Hanka	Wydaje się, że jej postać nie jest w pełni ukształtowana, ale to tylko pozory.. Pojawia się jako kobieta płaczliwa, pełna strachu przed mężem i teściem. Ciężka sytuacja materialna, zdrada zakochanego Antka nie załamuje jej, a wyzwala niespodziewaną energię. Wygnana jednak z domu zmienia się diametralnie. Znamienna jest jej reakcja na wymówki Antka, że przyjęła od starego Boryny pieniądze i żywność – Antek ucieka przed jej gniewem z domu. Podczas choroby Macieja i pobytu Antka w więzieniu ujawnia zdolności organizacyjne. Okazuje się prawdziwą gospodynią, przyszłą podporą rodu Borynów. Jest zapobiegliwa i chytra, jak nowobogacka pani. Czasami przybiera to formę niesamowitego skąpstwa. Godny podkreślenia jest również fakt, że nienawidząc Jagny, którą traktowała jak źródło swych małżeńskich niepowodzeń, potrafiła pierwsza wyciągnąć rękę przed wyruszeniem na pielgrzymkę do Częstochowy. Jedna z najświetniejszych kreacji kobiecych w polskiej literaturze.
Jagna	Wiejska piękność, córką wdowy Paczesiowej, siostra Jędrzycha (Jędrka) i Szymka. Matka krótką ręką trzyma synów, zaś Jagna jest jej oczkiem w głowie i rozpieszcza dziewczynę. Żoną Boryny została z woli matki. Brak jej przystosowana do życia w gromadzie, nie jest w pełni dojrzała. Odczuwa zmysłowa miłość do Antka, ale i sielankowo-poetycznie jest zakochana w Jasiu. Marzy o miłości, ma artystyczną duszę, np. intensywnie przeżywa muzykę organów, opowieść Rocha czy piękno wiosennego krajobrazu. Posiada uzdolnienia artystyczne – robi piękne wystrzyganki i kraszanki. Nie marzy o bogactwie. Jej odmienność staje się jej dramatem, płaci głównie za życiowe niepowodzenia wójtowej i organiściny.
Kuba	Postać z I tomu o wyraźnie zarysowanej sylwetce. Jest powstańcem z 1863 roku, który stracił swój grunt, zabrany przez stryja. Czuje się gospodarskim synem, zaś los parobka przyjmuje z chrześcijańską pokorą. Pełen dumy osobistej i narodowej. Życzliwie odnosi się do Walka, nie jest egoistą, a głęboka religijność ma wiele z franciszkańskiej pokory i umiłowania wszelkiego stworzenia.
Jagustynka	Osoba niezwykle spostrzegawcza i inteligentna. Wszędzie tropi fałsz, złośliwość i podstęp. Jest to rodzaj odwetu na innych za swoją niedolę. Nie jest to istota z gruntu zła.