Edukacja zdrowotna

Edukacja zdrowotna  – zgodnie z tradycyjnym podejściem edukacja zdrowotna sprowadza się do świadomego stwarzania sposobności do uczenia się, sposobności tak zaplanowanych, by ułatwiały dokonanie się wcześniej określonej zmiany zachowania. Tak rozumiana edukacja zdro­wotna dąży do poprawy i ochrony zdrowia poprzez stymulowanie procesem uczenia, dobrowolne zmiany w zachowaniu jednostek. Edukacja przebiega tu dwutorowo: w drodze bezpośredniej edukacji jednostek oraz poprzez użycie w celach edukacyjnych środków ma­sowego przekazu. Działania skierowane na edukację i rozwój jedno­stek obejmują: podnoszenie poziomu wiedzy o zdrowiu, poradnictwo z zakresu zagrożeń zdrowia, budowanie wysokiej samooceny oraz samodzielności. Proces edukacji przebiega w ramach relacji nauczy­ciel — uczeń, lekarz — pacjent. Edukacja poprzez środki masowego przekazu ma charakter bezosobowy i obejmuje podnoszenie poziomu świadomości społecznej, kreowanie właściwego klimatu wokół prob­lemów zdrowotnych oraz poradnictwo z zakresu zagrożeń zdrowia. Przybierać może formę reklamy, marketingu, serwisu informacyj­nego, a wykorzystane do tego celu mogą być: radio, telewizja, prasa oraz inne formy publikacji. Tradycyjnie rozumiana edukacja zdrowotna pozostaje w ścisłym związku z prewencją chorób (por. prewencja chorób) i jest daleko niewystarczająca z punktu widzenia potrzeb promocji zdrowia. Nastawiona jedynie na mobilizację jednostek bywa oskarżana o „obwi­nianie ofiar” (por. obwinianie ofiary), jako że możliwość zmiany własnego zachowania, wskutek oddziaływania szeroko pojętych czynników środowiskowych, często leży całkowicie poza zasięgiem człowieka. Edukacja zdrowotna w nowym rozumieniu traktowana jest nie tyle jako sposób na uzyskanie zmiany jednostkowych zachowań, znanych jako czynniki ryzyka, ile jako potężny środek możliwy do wykorzystania w celu uruchomienia wszystkich dostępnych sił społecznych na rzecz bardzo szeroko pojmowanej zmiany służącej zdro­wiu, w tym zmiany warunków środowiskowych.