Takie kreowanie świata przedstawionego w utworze literackim, gdzie dominują elementy szaleństwa, okropności, scen okrucieństwa, zbrodni. Dotarło to do polskiej literatury z tzw. gotyckiej powieści, choć obecny był także w twórczości markiza de Sade. Bohaterowie książek, gdzie był eksponowany frenetyzm ulegają siłom ciemnym, szatańskim mocom, niesamowitym zdarzeniom. Takie postawy i zachowania postrzegane były jako obraz odmienności, przejaw geniuszu, naznaczenia tajemnymi siłami i mocami.