- Krzyż to znak mistyczny wielu ludów indoeuropejskich i kultur Bliskiego i Dalekiego Wschodu.
- Symbolizował mistyczną oś świata.
- Był talizmanem zapewniającym ochronę, życie, zdrowie i pomyślność.
- Z czasem stał się w niektórych kulturach hańbiącym narzędziem egzekucji wobec pogardzanych skazańców.
- Dla chrześcijan krzyż to znak udręki, męczeństwa, cierpienia, zgryzoty i strapienia.
- Mieć z kimś krzyż pański oznacza kłopoty, zmartwienia.
- Leżeć krzyżem to ukorzyć się, poniżyć.
- Krzyż jest symbolem chrześcijaństwa, miłości, zbawienia, ofiary i odkupienia ludzkości i błogosławieństw.
- Jest też znakiem śmierci.
- Symbolika krzyża często jest zbieżna z symboliką liczby cztery.
- Ognisty, płonący krzyż to znak Ku Klux Klanu i oznacza nietolerancję, rasizm i bezprawie.
Odniesienia znaleźć można:
- Ewangelia św. Łukasza 14, 27.
- J. Słowacki, „Kordian”.
- Z. Krasiński, „Irydion”.
- S. Wyspiański, „Wyzwolenie”
- L. Rydel, „Błogosławieństwo”.
- L. Staff, „Humoreska”.
- J. Lechoń, „Jan Kazimierz”.
Wg Słownika symboli literackich R. Kuleszewicza, Białystok 2003.