- Akcja utworu rozgrywa się w czasach przedhistorycznych niedaleko jeziora Gopło.
- Dramat przedstawia losy pokojowo nastawionego narodu Wenedów, który został zaatakowany przez zaborczych Lechitów.
- Wenedami rządzi Derwid, kapłan-pieśniarz, Lechitami – Lech, król-dowódca.
- Autor skupia się na ostatniej walce nad Gopłem.
- Mimo że wg przepowiedni Wenedzi skazani byli na klęskę, naród ten upatruje nadziei w harfie, będącej symbolem mocy duchowej i zwycięstwa.
- Aby odzyskać harfę, Lilla Weneda, córka Derwida, ryzykuje swoje życie i zostaje zamordowana.
- Słowacki sięga do początków Polski, ktore wg poety naznaczone były złem, żądzą władzy, pychy i pragnieniem zemsty.
- Poprzez mityczną opowieść o początkach poeta tłumaczy przyszłość i teraźniejszość narodu polskiego.
- Pokazuje, że najazd obcego plemienia jest elementem formowania państwa.
- Wyjaśnia także źródła podziału narodu”
- Lechici – szlachta,
- Wenedzi – chłopi.
- Wnosi też do polskiej historiografii przekonanie, że u początku państwowości leży mord założycielski, czyli wydarzenie, które wymaga zemsty w kolejnych pokoleniach.
- Poeta odnosi się również do sytuacji Polski będącej pod zaborami utożsamiając Lechitów z Rosjanami a Wenedów z Polakami.
- Wskazuje przyczyny upadku powstania listopadowego.