- Koniec XIX wieku i początek XX to okres politycznej stabilizacji w Europie.
- Gospodarczo – czas też dobry, ponadto szybko rozwijała się sztuka, swobodnie wymieniano myśli o poglądy.
- Nastąpiło jednak załamanie jednoznacznego obrazu świata i człowieka.
- Pojawiły sie wątpliwości, stawiano na indywidualne rozstrzygnięcia.
- Podobnie, jak myśli, łatwiej przekraczano granice, kontynent postrzegano jako kulturalną jedność.
- Rozwijała się turystyka, na duża skalę wydawano przewodniki (bedekiery) po dotąd nieznanych miejscach.
- Rozwinięta już dość mocno kolej pozwalała przemierzać spore odległości.
- Dotyczyło to nie tylko Europy, ale Polski także.
- Odnotowano dotąd nie znany intensywny rozwój miast (Warszawa, Lwów, Poznań, Łódź).
- Rozwijała się prężnie infrastruktura przemysłowa.
- Na terenie zaboru austriackiego Polacy zyskali większą autonomię.
- Politycy piastowali wysokie stanowiska (były nawet teki ministrów rządu Austro-Węgier).
- Także i zaborze rosyjskim nastąpiło szereg zmian.
- Zelżała cenzura (po objęciu tronu przez Mikołaja II (1894).
- Zezwolono na funkcjonowanie polskich szkół, bibliotek i towarzystw naukowych.
- W zaborze niemieckim, z jednej strony, podejmowano działania germanizacyjne, z drugiej – wydawano polskie książki, działały stowarzyszenia.
- W tym zaborze zniknął prawie analfabetyzm.