- „Mysikrólik” Brzechwy to zabawny wiersz oparty na grze słów, personifikacji i grotesce.
- W humorystyczny sposób przedstawia konflikt między ptaszkiem a „mysim królem”, który rozstrzyga się nieco absurdalnym kompromisem.
- Utwór bawi, rozwija język i wyobraźnię, a jednocześnie zawiera lekcję o sporach i śmieszności nadmiernej powagi.
- Gatunek i forma:
- wiersz należy do poezji dziecięcej z elementami humoru, groteski i zabawy językiem.
- zbudowany jest w formie krótkiego utworu dialogowego – sporu między ptakiem a „królikiem”,
- regularny rytm i rymy czynią tekst melodyjnym i łatwym do zapamiętania.
- Bohaterowie
- Mysikrólik (ptaszek) – niewielki ptak, wystraszony i grzeczny, który niespodziewanie staje się obiektem konfliktu z „mysim królem”.
- Mysi królik – wymyślona postać (król wśród myszy), pewny siebie, poważny, zaborczy w stosunku do tytułu.
- Temat i problematyka
- motyw sporu o nazwę: „mysikrólik” jako nazwa ptaka zostaje zakwestionowana przez mysiego królika, który uważa, że ptaszek przywłaszcza sobie „królewskie prawo mysie”,
- gra słowna i humor: zabawa nazwami („mysikrólik” – gatunek ptaka kontra „mysi królik” – król myszy).
- przesłanie: żartobliwe przedstawienie konfliktu, który rozwiązuje się kompromisem – ptaszek unika kary, podpisując zobowiązanie pod zmienionym imieniem.
- Język i środki stylistyczne
- gra słów: najważniejszy element humoru (Mysikrólik / mysi królik / Mysizając),
- personifikacja: zwierzęta mówią ludzkim głosem, prowadzą spór jak w sądzie czy urzędzie,
- rymy: parzyste (aa bb), łatwe, rytmiczne, charakterystyczne dla Brzechwy.
- Zabawne neologizmy: „mysibólik”, „Mysizając”.
- Ironia i groteska: śmieszne odwrócenie hierarchii – mały ptaszek musi się kłaniać „mysiemu królikowi”.
- Humor i dydaktyzm:
- utwór ma przede wszystkim charakter humorystyczny – dzieci bawią zabawne słowa, nonsens i wyobrażenie mysiego króla,
- jednocześnie zawiera element dydaktyczny: pokazuje absurd sporów o władzę i tytuły, a także to, jak niektórzy ustępują ze strachu,
- w subtelny sposób uczy, że nie zawsze trzeba traktować spory zbyt poważnie – czasem są śmieszne i bezsensowne.
- Wartość w edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej
- rozwój językowy: dzieci poznają nowe słowa, bawią się językiem,
- rozwój emocjonalny: utwór oswaja lęk i uczy, że nawet konflikt może zakończyć się żartobliwie,
- rozwój społeczny: pokazuje mechanizmy sporów i kompromisu,
- rozwój poczucia humoru: kształtuje dystans i radość z nonsensu.
Ćwierkał w polu Mysikrólik,
Wtem się zjawia mysi królik:
„Jam jest królik z mysiej łaski,
A pan tu urządza wrzaski,
Pan tu ćwierka wciąż, a zwłaszcza
Sobie tytuł mój przywłaszcza,
To nie mysie widzimisię,
Lecz królewskie prawo mysie,
Gdy się mysie wojsko zbierze,
Spierze panu pańskie pierze!”
Zląkł się ptaszek niesłychanie:
„Najjaśniejszy mysipanie,
Jam jest ptaszek – Mysikrólik,
Chcesz mi za to sprawić bólik?
Mysibólik musi boleć,
Czyżbyś na to mógł pozwolić?
Czyżbym próżno wzywał dzisiaj,
Mysipanie, łaski mysiej?
Choć to sprawa bardzo ważka,
Jednak litość miej dla ptaszka”.
Zmiękło serce mysiej mości,
Tak więc rzecze już bez złości:
„Proszę złożyć mi na piśmie,
Że pan więcej już nie piśnie
I że odtąd żadna z myszy
Ćwierkań pańskich nie usłyszy!”
Ptaszek wnet żądanie mysie
Spełnił grzecznie, lecz w podpisie
Zmienił – stracha widać mając –
Imię swe na – Mysizając.