„Nie-Boska komedia” Zygmunta Krasińskiego dramatem o różnorodnej problematyce

DRAMAT RODZINNY

  • Hrabia Henryk o małżeństwie: „Zstąpiłem do ziemskich ślubów, bom znalazł tę, o której marzyłem” (śluby ziemskie jako zniżenie się do ziemskiej rzeczywistości); rozczarowanie „żoną dobrą i skromną”, zmęczenie prozą życia (przygotowanie do chrzcin, puste rozmowy gości, codzienność jako „sen fabrykanta Niemca”).
  • Egoizm i marzycielstwo Męża stają się przyczyną tragedii całej rodziny.

DRAMAT O POECIE I POEZJI

  • Poeta „fałszywy” – hr. Henryk (konfrontacja wyjątkowej misji poety w świecie ze sposobem, w jaki wywiązuje się ze swoich obowiązków; rewizja głównych mitów romantycznych – zjawy; rozbieżność między postawą moralną bohatera a pięknem jego poezji).
  • Poeta „prawdziwy” – Maria, Orcio (życie na granicy świata widzialnego i niewidzialnego; nadwrażliwość opłacona cierpieniem, szaleństwem, ślepotą, wreszcie śmiercią)

DRAMAT O HISTORII

  • Bohaterowie to przedstawiciele społeczeństwa; przełomowy moment historii: agonia świata feudalnego; walka klas.
  • Historia jako ścieranie się przeciwstawieństw – tragizm historii i z tego wynikająca konieczność ingerencji Opatrzności.

DRAMAT METAFIZYCZNY

  • Współistnienie świata fantastycznego (wyobrażenia chrześcijańskie) z realnym w jednej przestrzeni i czasie.
  • Wpływ sił nadprzyrodzonych na poczynania ludzi (wszystko, co człowiek robi, ma znaczenie w planie metafizycznym).
  • Ciągła walka Dobra ze Złem o dusze ludzi (moralitet).