Cyprian Kamil Norwid
(24.09.1821, Laskowo-Głuchy – 23.05.1883, Ivry pod Paryżem)
Jeden z najwybitniejszych polskich twórców, poeta, dramatopisarz, prozaik, malarz, grafik, rzeźbiarz.
Poeta niespełniony.
Romantyk urodzony w okolicach Radzymina. Do szkół uczęszczał w Warszawie, dość szybko zdobył uznanie jako poeta. Wykorzystując spadek po matce ruszył w 1842 roku w podróż po Europie, choć początkowo nie miał takich planów, nigdy nie powrócił do kraju.
Wiele podróżował, zaczął od Drezna, w latach 1852-54 przebywał w USA, ale większość emigracyjnego życia spędził w Paryżu. Był bardzo nieśmiały, przeżył zawód miłosny, kiedy nieszczęśliwie zakochał się Marii Kalergis, bardzo inteligentnej i pięknej protektorce artystów, prowadzącej w Paryżu salon literacki. Inne związki z kobietami także nie przyniosły mu szczęścia, dlatego do końca życia pozostał samotny.
Utrzymywał kontakty z wieloma znanymi Polakami , przebywającymi również na emigracji (Fryderyk Chopin, Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki, Adam Jerzy Czartoryski).
W 1846 roku był w Paryżu aresztowany za kontakty z polskimi rewolucjonistami, a rok później skonfliktował się z Adamem Mickiewiczem, a powodem sporu było utworzenie legionu, któremu był Norwid przeciwny.
Skłócony z wieloma osobami, samotny i niezrozumiały, popadł w zgorzknienie, żył w biedzie, spotkało go też wiele upokorzeń ze strony rodaków, w 1877 roku stracił mieszkanie i zamieszkał w przytułku dla biednych emigrantów (Zakład św. Kazimierza w Ivry), po śmierci spoczął w zbiorowej mogile.
Pełnię talentu ujawnił Norwid w twórczości lirycznej, którą uprawiał przez całe życie, a poszczególne utwory traktował jako autonomiczne fragmenty większych całości myślowych i artystycznych. Najwybitniejsze swoje dzieła stworzył w latach 1847-1883, kiedy wielcy romantycy kończyli już kariery literackie.
Niewiele utworów ukazało się za jego życia, jego twórczość odkrył i zaczął publikować Zenon Przesmycki w okresie Młodej Polski.Pełnię
Norwid negował ideę romantycznego poświęcania się dla narodu, w swojej poezji opisał nową sytuację sztuki i sformułował własny program estetyczny. Jednym z głównych wątków myślowych twórczości Norwida jest temat człowieka – twórcy. Człowieka pojmował jako istotę psychofizyczną, ukształtowaną przez historię i cywilizację, podkreślał zarówno jego pokrewieństwa z naturą, jak i ogólnoludzką tradycją kulturową.
Świetnie posługiwał się ironią, by pokazać dwuznaczność postaw ludzkich, była to również ironia zdarzeń, problematykę przedstawiał w uniwersalnej, filozoficznej, etycznej i estetycznej perspektywie., stosował przemilczenia, rygoryzm i zwięzłość kompozycyjną, lubił niedopowiedzenia i aluzje, wprowadzał symbole, paradoksy, indywidualną interpunkcję, rozstrzelony druk, szyk przestawny.
W twórczości Norwida można znaleźć poglądy zapowiadające nurt dwudziestowiecznej filozofii nazywany personalizmem, wywodzący się od św. Tomasza z Akwinu, gdzie przedmiotem refleksji jest człowiek, stanowiący obok Boga wartość najwyższą.
Warto pamiętać, że twórczość Norwida przypada na okres szczególny (późny romantyzm), śmierć trzech wieszczów niosła przekonanie, że nie ma już twórców ich rozmiaru i nikt im nie dorówna, dlatego też Norwid nie był doceniany przez jemu współczesnych. Norwid podkreślał swój romantyczny rodowód, a jednocześnie prowadził dialog z tradycją, który budził zdziwienie. Nie akceptowano jego poglądów, odrzucono ten ironiczny dialog nie podejmując trudu jego zrozumienia.
Cyprian Kamil Norwid napisał między innymi:
- „Vademecum”,
- „Bema pamięci rapsod żałobny”,
- „Coś ty Atenom zrobił, Sokratesie”,
- „Moja piosnka”,
- „Pielgrzym”,
- „Klaskaniem mając…”
- Fortepian Szopena”,
- „Promethidion”,
- „Quidam”,
- „Czarne kwiaty”,
- „Białe kwiaty”,
- „Bransoletka”,
- „Milczenie”,
- „Rzecz o wolności”,
- „Pierścień Wielkiej Damy”,
- „Krakus”,
- „Wanda”,
- „Kleopatra i Cezar”,
- „Za kulisami”.