„O koźle” Jana Kochanowskiego

  • Utwór jest fraszką.
  • Liczy 6 wersów.
  • Napisany w formie dialogu, krótka dowcipna wymiana zdań, niewielkie wprowadzenie wygłasza osoba opowiadająca.
  • Tematem jest potępienie pijaństwa.
  • Warto wiedzieć, ze tytułowy Kozioł to nazwisko ziemianina, znanego z  opilstwa (w utworze jest to postać fikcyjna).
  • Wracając pewnego dnia po uczcie nie mógł trafić do domu.
  • Poprosił o pomoc młodzieńca, który dowiedziawszy się jak nazywa się pijany delikwent wskazał mu chlew jak miejsce odpowiednie dla jego stanu.
  • Utwór bawi i uczy.
  • Śmieszy obraz nieszczęsnego Kozła szukającego domu.
  • Podobnie zresztą jak szybka riposta młodzieńca, słusznie radzącemu pijakowi odpoczynek w chlewie.
  • Źródłem komizmu jest zbieżność nazwiska bohatera z jego zachowaniem.
  • Ma charakter dydaktyczny, pouczający.
  • Zawiera wyrazy archaiczne.

Kozieł, kto go zna, piwszy do północy,
Nie mógł do domu trafić o swej mocy;
Ujźrzawszy kogoś: „Słuchaj, panie młody,
Proszę cię, nie wiesz ty mojej gospody?”
A ten: „Niech cię znam, tedy się dowiewa.”
„Jam — pry — jest Kozieł.” „Idźże spać do chlewa!”