Określenie to funkcjonuje w odniesieniu do dramatycznych losów ludzi w okresie II wojny światowej. Szczególnie okupowana Polska doświadczyła terroru hitlerowskiego. Literatura od pierwszych chwil wojny towarzyszyła ludziom skazanym na zagładę.
- A. Słonimski, „Alarm”.
- W. Broniewski, „Bagnet na broń”.
- W. Broniewski, „Żołnierz polski”.
- W. Broniewski, „Żydom polskim”.
- W. Broniewski, „Ballady i romanse”.
- W. Broniewski, „Co mi tam troski”.
- W. Broniewski, „Syn podbitego narodu”.
- K. I. Gałczyński, „Pieśń o żołnierzach z Westerplatte”.
- K. K. Baczyński, „Elegia …(o chłopcu polskim)”.
- T. Gajcy, „Żegnając się z Matką”.
- Cz. Miłosz, „Ballada”.
- Cz. Miłosz, „Campo di Fiori”.
- T. Różewicz, „Ocalony”.
- Z. Herbert, „Pan od przyrody”.
- Z. Herbert, „U wrót doliny”.
- L. Staff, „Pierwsza przechadzka”.
- Z. Nałkowska, „Medaliony”.
- L. Kruczkowski, „Niemcy”.
- L. Kruczkowski, „Pierwszy dzień wolności”.
- T. Borowski, „pożegnanie z Marią”.
- J. Andrzejewski, „Popiół i diament”.
- K. Moczarski, „Rozmowy z katem”.
- A. Kamiński,, „Kamienie na szaniec”.
- A. Fiedler, „Dywizjon 303”.
- R. Bratny, „Kolumbowie – rocznik 20”.
- A. Szczypiorski, „Początek”.
- H. Krall, „Zdążyć przed Panem Bogiem”.
- G. Herling-Grudziński, „Inny świat”.