Zdania podrzędne podmiotowe

Zdania podrzędne podmiotowe zastępują podmiot zdania nadrzędnego lub go rozwijają.

Przy tożsamości podmiotu obu zdań – nadrzędnego i podrzędnego , w funkcji wskaźnika zespolenia występują zaimki pytająco-względne „kto”, „co”. Ich odpowiednikiem w zdaniu  nadrzędnym może być zaimek wskazujący ten, ta, to, np.:

  • Kto pod kim dołki kopie, ten sam w nie wpada.
  • Co było ciekawego dla mnie, to nie interesowało moich znajomych.

Zdania podrzędne podmiotowe występują najczęściej przy zdaniach nadrzędnych bezpodmiotowych, w których orzeczenie wyrażone jest formą 3 osoby czasownika, orzecznikiem nominalnym lub przysłówkowym. Funkcję wskaźnika zespolenia pełnią w takich zdaniach spójniki:  że, żeby, czy lub zaimki pytająco-względne.

Przykłady zdań podmiotowych, łączących się ze zdaniem nadrzędnym spójnikiem „że”:

  • Okazało się, że muszę zmienić adres.
  • Wydawało mi się, że jestem już dorosła.
  • To jasne,  że wykonam tę pracę.

Przykłady zdań podmiotowych, łączących się ze zdaniem nadrzędnym spójnikiem „żeby”, mogą mieć orzeczenie  wyrażone formą osobową czasownika lub bezokolicznikiem:

  • Wypada, żeby uczeń przedstawił się nauczycielowi.
  • Przyszło mi do głowy, żeby pojechać do Zakopanego.

Jeśli w zdaniu nadrzędnym występuje przeczenie lub zawarta jest wątpliwość, niepewność co do treści zdania podrzędnego, wówczas w funkcji wskaźników zespolenia mogą występować zaimki pytająco-względne lub spójnik „czy”:

  • Nie obchodzi mnie, kiedy ojciec przyjechał – Nie obchodzi mnie, czy ojciec przyjechał, Wątpliwe, czy ojciec w ogóle przyjechał.
  • Ciekawi mnie, skąd to wiesz. Ciekawi mnie, czy wiesz.

Po zdaniu bezpodmiotowym „Wiadomo” następuje zdanie podrzędne podmiotowe ze spójnikiem „że” lub zaimkiem pytająco-względnym:

  • Wiadomo, że Misiak mieszka w Radomiu.
  • Wiadomo, kto mieszka w Radomiu.

Po zdaniu bezpodmiotowym „Nie wiadomo” danie podrzędne jest przyłączane za pomocą spójnika „cy” lub zaimków pytająco-względnych:

  • Nie wiadomo, czy Misiak mieszka w Radomiu.
  • Nie wiadomo, komu o tym powiedział.
  • Nie wiadomo, czyje to są dane.

(według B. Bartnickiej, H. Satkiewicz, Gramatyka języka polskiego)