Przełom wieków XIX i XX (modernizm) przyniósł zmianę postrzegania teatru, zmieniło się również podejście do formy. Nazwano to zjawisko wielką reformą teatru.
Powodem zmian były myśli i praktyka Richarda Wagnera (1813-1883), który stworzył dramat muzyczny odmienny od tradycyjnej opery. Twórca postulował połączenie w jednym widowisku elementów muzyki, sztuk plastycznych, tekstów literackich. Sam pisał takie libretta do swoich dramatów muzycznych.
Sięgnięto również do doświadczeń naturalizmu, dążąc do oddania prawdy oraz symbolizmu i zaczęto operować nowymi znakami. Rekwizyt, dekoracje, kostiumy, gesty, mimika czy sposób mówienia służyć mają wyrażeniu przesłania danego spektaklu.
Nowe koncepcje dowartościowały funkcję reżysera i aktora jako głównych twórców przedstawienia. Podkreślano znaczenie reżysera, którego zadaniem było czuwanie nad spójną wizja spektaklu, estetyczną i intelektualną koncepcją.
Aktor miał być nie tylko wykonawcą, ale współtwórcą całego przedstawienia.
Konstanty Stanisławski (1863-1938) rosyjski reżyser stworzył nową koncepcję gry aktorskiej, gdzie aktor winien utożsamiać się z odtwarzaną postacią, angażować się ciałem, psychiką i duszą.