Krakowska szkoła historyczna

W drugiej połowie XIX wieku grupa historyków krakowskich, wykładowców Uniwersytetu Jagiellońskiego

  • Józef Szujski,
  • Stanisław Koźmian,
  • Stanisław Tarnowski,
  • Michał Bobrzyński

zaproponowali nową interpretację dziejów Polski, odmienną od wersji romantycznej.

W swoich pracach podkreślali wewnętrzne przyczyny upadku Polski, obrazowali rolę szlachty w doprowadzeniu Rzeczypospolitej do rozkładu.

Przeciwni byli mesjanizmowi i metafizyce, którym i tłumaczono cierpienia narodu polskiego.

Podkreślali niechlubne wydarzenia historyczne, starali się w sposób racjonalny formułować wnioski z minionych wydarzeń.

Ich koncepcje stały się podstawa i inspiracją dla postaw konserwatywnych.

Z ich grona wywodzili się twórcy ugrupowania stańczyków.