Cud mniemany, czyli krakowiacy i górale” Wojciecha Bogusławskiego

Sztuka Bogusławskiego stała się zapowiedzią insurekcji warszawskiej, której członkiem był sam autor. Dzieło łączy elementy uniwersalne z polskimi wartościami folklorystycznymi.

  • Akcja toczy się w podkrakowskiej wsi Mogiła (dziś Nowa Huta).
  • Basia, córka młynarza kocha z wzajemnością Stacha, ale ojciec obiecał jej rękę góralowi Bryndasowi.
  • Wątek miłosny komplikuje jeszcze macocha, która jest zainteresowana Stachem.
  • Na weselu krewnych młodzi przekonują o swym uczuciu ojca, który decyduje się odprawić Bryndasa.
  • Na weselu pojawia się też głodny student Bardos.
  • Wesoła zabawę  zakłóca pojawienie się rozgniewanych górali, którzy w odwecie uprowadzają bydło Mogilan.
  • Krakowiacy chcą odwetu, a górale sposobią się do obrony honoru Bryndasa.
  • Spór zażegnał Bardos, który za pomocą wstrząsów machiną elektrostatyczną łagodzi kłótnie.
  • Stara się też kochliwą Dorotę oduczyć amorów.
  • W finale wszyscy śpiewają kuplety obrazujące aktualne tematy (zmieniane w zależności od sytuacji, a nawet miejsca wystawienia).

Po premierze sztuka została dość szybko zdjęta z afisza (po 3 występach), obecnie uważa się, że to dzieło zapoczątkowało historię polskiego teatru operowego.