Dwudziestolecie międzywojenne [istotne sprawy]

  • W odróżnieniu od innych epok dwudziestolecie posiada sztywne ramy czasowe swego trwania.
  • Początek to listopad 1918, koniec to początek września 1939 roku.
  • Okres nazywany jest epoką kryzysu i schyłku nowoczesności.

  • Ważna rolę odegrał nurt realizmu psychologicznego, obyczajowego.
  • Nawiązywał do tradycji XIX wieku.
  • Realizował panoramę społeczna Polski, po odzyskaniu niepodległości.
  • Należą do niego utwory M. Dąbrowskiej, Marii Kuncewiczowej, Zofii Nałkowskiej.
  • W okresie późniejszym także twórczość Stefana Żeromskiego.

  • Dwudziestolecie to niwa sytuacja polityczna Europy.
  • Odnotowuje się kryzys wartosci nowoczesnej Europy.
  • Analizuje się zasady wojny totalnej, czyli prowadzonej przy zaangażowaniu całych społeczeństw.
  • Europę doświadczyły również epidemie, dziesiątkując ludność (np. grypa hiszpanka).
  • Rozpadło się cesarstwo austriackie i niemieckie, upadek odnotowało Imperium Rosyjskie  (klęska z Niemcami, wybuch rewolucji bolszewickiej, pażdziernikowej).
  • Zakończyła się epoka traktatu wiedeńskiego (1815).
  • Odzyskanie niepodległości przez Polskę i Litwę.
  • Upokorzenie i niesprawiedliwość sankcji, sprawa podnoszona przez Niemcy.

  • Klasy niższe społeczeństw zaczęły realizować hasła wolności indywidualnej (bez względu na pochodzenie).
  • Zyskały ruchy populistyczne z demagogicznymi hasłami.
  • Pojawiły się formy kultu przywódcy, dyktatury, totalitaryzmu, likwidując zdobycze nowoczesnej demokracji.
  • Pojawienie się ruchów nacjonalistycznych.
  • Zaczęły rodzić się faszystowskie Włochy (1922), nazistowskie Niemcy (1933).
  • W Polsce doszło do przewrotu majowego  (zamachu stanu) 1926.
  • Przeciwników Piłsudski kazał osadzić w specjalnym obozie w Berezie Kartuskiej.

  • Zniknęła idea braterstwa wszystkich obywateli kraju bez względu na narodowość czy wyznanie.
  • Pojawiły się silne ruchy antysemickie.
  • Żydzi stali się celem ataków i prześladowań.
  • Zwiększył się udział kobiet w życiu społecznym.
  • Zaznaczyły się silnie ruchy emancypacyjne.