- „Dżuma” powstała w 1947 roku.
- Podejmuje problematykę współczesności, analizując nieprawdopodobne wypadki wywołane straszliwą epidemią.
- Motto poprzedzające powieść wskazuje na jej merytoryczny sens.
- Portowe miasto Oran, wybuch i szybkie rozprzestrzenianie się dżumy to przykład zaraźliwego zła, jego potęgi, a także możliwości pojawienia się wszędzie i dotknięcia każdego.
- Bohaterem książki jest całe społeczeństwo miasta.
- Treścią relacji są różnorodne reakcje obywateli wobec okrutnej zarazy.
- Pisarz uwiarygodnia to dzięki narracji wymiennej, nakładającej się na siebie i oświetlającej różne problemy w odmiennych aspektach.
- Narracja dr Bernarda Rieux wzbogacona została zapiskami Jeana Tarrou, świadka wydarzeń.
- Najważniejszą rolę odgrywają opisy sytuacji, reakcji zbiorowych i zachowania pojedynczych ludzi.
- Pokazują psychozę lęków, buntów, histerii, bezmyślnego życia z dnia na dzień.
- Różne zachowania ludzi nie zmieniają postawy autora, ktory podkreśla „w ludziach więcej rzeczy zasługuje na podziw niż na pogardę”.
- Mamy różne postawy ludzi, np. dr Rieux walczący z epidemią, człowiek o czystym sumieniu, uczciwości i godności ludzkiej, podobnie inni medycy (formacje sanitarne), którzy narażają swe życie, walcząc z zarazą oraz takie oryginały jak:
- ***** Joseph Grand (niepozorny, nieco śmieszny, patetyczny, prawdziwie ludzki, ucieleśnia milczącą cnotę, ochotniczo współpracuje ze służbami sanitarnymi, ma wkład w powstrzymanie zarazy, sprawiedliwy, zwycięsko pokonuje atak zabójczej gorączki),
- ***** Raymond Rambert( paryski dziennikarz, przebywa czasowo w Oranie, początkowo chce uciec z miasta zarazy, uważa, że najważniejsze jest szczęście, po dłuższym czasie, po doświadczeniach w formacjach sanitarnych, zrezygnował z możliwości wyjazdu, wyjaśniając to własnym wstydem (przed samym sobą), jest przykładem dorastania do walki ze złem, gdziekolwiek ono występuje, wyjaśniają to słowa „wielkość człowieka polega na postanowieniu, by być silniejszym niż warunki czasu i życie”.
- Powieść jest ilustracją trudnego humanizmu.
- Polega to na tym, że zło nie jest w stne zniszczyć wewnętrznych wartosci człowieka.
- Człowiek wyraża się, wyraża samego siebie w pracy, wysiłku, cierpieniu.