Tekst „Fausta” poprzedzają dwa prologi:
- pierwszy rozgrywa sie w teatrze i dotyczy formy utworu dramatycznego,
- drugi zapowiada akcję utworu i przełom w życiu głównego bohatera (Bóg zezwala Mefistofelesowi na wkroczenie w życie Fausta).
W warstwie fabularnej tego dzieła nawiązał Goethe do otoczonej legendą biografii średniowiecznego alchemika , doktora Johannesa Fausta, by przedstawić własne niepokoje na temat dążenia człowieka do poznania tajemnicy świata, życia, dobra i zła, ludzkiego powołania itp.
Akcja dramatu rozpoczyna się w noc poprzedzającą Wielkanoc.
Dzieje się w pracowni tytułowego bohatera.
Nieokreślony bliżej czas akcji można umieścić w wieku XVI, bo wówczas, zgodnie z legendą, Faust stał się człowiekiem dojrzałym.
Faust (nauczyciel, lekarz, przyrodnik) posiadł także ogromną wiedzę (jaka była dostępna w jego epoce) i poczuł się równy Bogu.
Bóg uznaje Fausta za swojego sługę, który dostąpi „jasności”, szatan chce go wystawić na próbę.
Bohater gardzi swoimi uczniami, jest przekonany, że posiada ogromną wiedzę, która nieraz może być nawet szkodliwa. Stanowi przykład człowieka, który osiągnął sławę, bogactwo i wysoką pozycję społeczną. Niestety, nie daje mu to satysfakcji i pragnie nadludzkiego poznania, zapowiadając niejako analizę poczucia braku sensu życia, absurdu realizacji obowiązujących wzorów społecznych.
Pod względem gatunkowym stworzył poeta nowy typ dramatu o wyraźnych cechach epickich, wprowadzając luźne sceny, długie monologi, wstawki liryczne.