Frazeologiczne abc…

Termin frazeologia ma dwa znaczenia:

  • nauka o związkach wyrazowych,
  • ogół związków wyrazowych występujących w języku.

Wyrazy mogą łączyć się ze sobą tworząc całość pod względem znaczeniowym.

Wśród ogółu związków wyrazowych rozróżniamy:

  • WYRAŻENIA, czyli zespoły co najmniej dwóch wyrazów powiązanych ze sobą składniowo, ośrodkiem wyrażenia jest rzeczownik, przymiotnik, imiesłów przymiotnikowy, przysłówek (np. szum lasu, czarna rozpacz, świeżo malowane, głupi jak but z lewej nogi),
  • ZWROTY,  związki wyrazowe, w których człon podstawowy jest czasownikiem lub imiesłowem nieodmiennym (np. jeść łapczywie, prawdę mówiąc, wziąwszy pod uwagę, pleść androny),
  • FRAZY, zespoły wyrazów mających postać zdania, każda fraza jest zdaniem, ale nie każde zdanie jest frazą, do fraz należą zdania utarte, przysłowie, sentencje, aforyzmy, powiedzonka (np. kij ma dwa końce, z deszczu pod rynnę, czas ucieka).

Związki, w których wyrazy użyte są przenośnie i funkcjonują jako nierozerwalne całości nazywamy ZWIĄZKAMI FRAZEOLOGICZNYMI (np. końskie zdrowie = dobre zdrowie, psy wieszać na kimś = obmawiać kogoś, pięta Achillesa =czyjaś słaba strona).

Niektóre związki wychodzą z użycia, nowe wciąż powstają, przykładem może być gwara młodzieżowa (np. wstawiać fajans, wciskać kit = kłamać, nie mówić prawdy).