- “Gargantua i Pantagruel” to dzieło zwrócone przeciw średniowieczu, wyrażające bogactwo idei humanistycznych.
- Oparte na motywach baśni o złośliwym diabełku sypiącym sól w gardła śpiących ludzi i sprowadzającym na nich pragnienie.
- Składa się z pięciu ksiąg, a przedstawia historię dynastii dobrych olbrzymów, królów okolicy przylegającej do Chinon w Turenii: Tępousta, Gargantui i Pantagruela.
- W prologu autor uprzedza, że baśniowe księgi zawierają ukryty sens.
- Bohaterowie epopei to olbrzymy posiadające cechy ludzkie, są poczciwi i prostolinijni, mają swoje dziwactwa i śmiesznostki, niekiedy zachowują się arogancko i wyzywająco.
- Rabelais prezentuje w tym dziele podstawowe założenia humanizmu.
- Na czoło wysuwa się umiłowanie życia pod wszelkimi postaciami.
- Pisarz nie wdaje się w finezyjne dociekania filozoficzne, sławi przede wszystkim siłę żywotną tkwiącą w człowieku.
- Tzw. “pantagruelizm” to dążenie do wyzwolenia wszystkich sił dla zadośćuczynienia ludzkim, ziemskim pragnieniom.
- Człowiek ma prawo, a nawet obowiązek rozwijać swoje wrodzone przymioty i zdolności, winien dążyć do zdobycia uniwersalnej wiedzy (Gargantua zachęca syna, by poznał języki klasyczne i zgłębiał nauki przyrodnicze, by ćwiczył sztuki wojenne i studiował “Pismo święte”).
- Przed złem chroni go prawa natura, zatem może żyć według zasady “Czyń, coć się podoba”.