Hagiografia (żywotopisarstwo)

  • Hagiografia to teksty przedstawiające żywoty świętych,
  • Pierwsze z nich  pojawiły się w czasach Bolesława Chrobrego,
  • Pisane były po łacinie, najczęściej przez cudzoziemców,
  • Pierwsze z nich to trzy żywoty św. Wojciecha, zakonnika pochodzenia czeskiego, który zginął w trakcie wyprawy misyjnej do Prus, w roku 997.
  • Określa się je jako odmianą biografistyki parenetycznej, bowiem przedstawiały postaci mogące być wzorem dla innych, wyróżniające się cnotami godnymi naśladowania,
  • W tekstach akcentowany jest ideał ascezy i pokory,
  • Podkreślane było znaczenie męczeńskiej śmierci poniesionej za wiarę.
  • Wzorem dla twórców rodzimych była literatura zachodnia,
  • W tamtych tekstach obrazowano postać świętego – ascety, człowieka, który  wyrzeka się majątku, szczęścia osobistego i znosi w  pokorze cierpienia, prowadzącego skromne i pobożne życie, mimo pańskiego pochodzenia.

  • W Polsce popularna była księga hagiograficzna zwana „Złotą legendą” Jakuba de Voragine. (Tytułowa „Legenda” – w dosłownym tłumaczeniu oznacza: „to, co godne czytania”). Zachował się z niej jedynie fragment polskiego przekładu o „Żywocie św. Błażeja” (znacznie późniejszy, bo pochodzący z XV wieku).
  • W wieku XIII hagiografię uprawiał Polak, dominikanin – Wincenty z Kielczy na Śląsku opolskim, który napisał dwa poetyckie żywoty, poświęcone  biskupowi, św. Stanisławowi ze Szczepanowa,
  • Zachowane są fragmenty literatury hagiograficznej, głownie z XIV wieku,
  • Traktowane są jako materiały, pozwalające poznać dzieje narodowe (jeśli dotyczą świętych polskich),
  • Występuje w niej nurt dominikański, np. Żywot św. Jacka i franciszkański, np. Żywot błogosławionej Kingi.