„Kalina” Teofila Aleksandra Lenartowicza

  • Wiersz oparty na motywach ludowych.
  • Poświęcony jest tematyce wiejskiej.
  • Jest wierszem ciągłym (bez podziału na strofy).
  • Ma charakter melodyjny (jest też utworem śpiewanym, autorem muzyki jest Ignacy Marceli Komorowski).
  • Narrator opowiada o kalinie, nadając jej ludzkie cechy.
  • Przedstawia ją jako młodą dziewczynę z długimi włosami, przystrojoną czerwonymi koralami, która przegląda się w lusterku.
  • W pobliżu strumyka, na którym rosła kalina pojawiał się Jaś i przygrywał na fujarce, wyjątkowo nostalgicznie, żałośnie.
  • Czytelnik poznaje radości i smutki kaliny, od radosnej wiosny do smutnej jesieni.
  • Poeta wykorzystał środki artystyczne (epitety, przenośnie, porównania), by uplastycznić przedstawiane obrazy i wzmocnić uczucia wzruszenia.
  • Czytelnika porusza także los Jasia, choć wie o nim niewiele.

Rosła kalina z liściem szerokim,
Nad modrym w gaju rosła potokiem,
Drobny deszcz piła, rosę zbierała,
W majowym słońcu liście kąpała,
W lipcu korale miała czerwone,
W cienkie z gałązek włosy wplecione.
Tak się stroiła jak dziewczę młode
I jak w lusterko patrzyła w wodę.
Wiatr co dnia czesał jej długie włosy,
A oczy myła kroplami rosy.
U tej krynicy, u tej kaliny
Jasio fujarki kręcił z wierzbiny
I grywał sobie długo, żałośnie,
Gdzie nad krynicą kalina rośnie,
I śpiewał sobie: dana! oj dana!
A głos po rosie leciał co rana.
Kalina liście zielone miała
I jak dziewczyna w gaju czekała,
A gdy jesienią w skrzynkę zieloną
Pod czarny krzyżyk Jasia złożono,
Biedna kalina znać go kochała,
Bo wszystkie swoje liście rozwiała,
Żywe korale rzuciła w wodę.
Z żalu straciła swoją urodę.