Karnawał to czas zabaw i harców.
W chrześcijańskim roku liturgicznym okres między świętem Trzech Króli (Królów) a środą popielcową.
W zależności od regionu odbywają się w tym okresie huczne zabawy, festiwale, pochody i maskarady.
W ludowej tradycji średniowiecza i renesansu było to okres zawieszenia reguł obowiązujących w pozostałych miesiącach.
W badaniach literackich występuje pojęcie karnawalizacji.
Termin służący do opisu świata na opak, występującego w ludowej kulturze śmiechu, która zawieszała na czas karnawału porządek i powagę codzienności.
Jego twórcą jest Rosjanin, historyk i teoretyk literatury Michaił Bachtin (1895-1975).
To on podkreślał znaczenie kultury karnawałowej.
Wskazywał wpływ karnawału na prozę (szczególnie powieść).
Podkreślał związek ludowych obyczajów i „wysokiej” twórczości.
W karnawałowy „opacznym” świecie dominują:
- śmiech,
- radość,
- mądrość, która okazuje się głupia,
- głupota, która staje się mądrością,
- elementy proste, trywialne, zabawne.
Istotną rolę w literaturze karnawałowej odgrywa cielesność i ciaało, a wszystko powiązaane z seksualnością.
Dzieła tego rodzaju chętnie wykorzystują parodię i groteskę, mieszają również odmienne style i sposoby prezentacji (np. powagę z radością).
Rzeczywistość skarnawalizowana wprowadza zamieszanie w ustalonym porzadku.