W XIX wieku Europa dominowała na całym świecie w obszarze gospodarczym i kulturalnym.
Kilka mocarstw europejskich sprawowało też władzę na pozostałych kontynentach, co oznaczało (w obszarze polityki) kolonializm, wiążący się z podporządkowaniem przez te państwa innych krajów i ich obywateli.
Oznaczało to eksploatację ekonomiczną podbitych terenów i wykorzystywanie głównie taniej siły roboczej.
W wyniku działań kolonizacyjnych dominowała także na tamtych terenach kultura europejska, a Europejczycy swe działania podpierali ideologią szerzenia i rozwoju cywilizacji.
Przełom wieku XIX i XX to pierwsze próby odrzucenia kolonialnych wpływów europejskich. Z różnym skutkiem zwalczano władzę. W większości udało się ją obalić, ale wpływy sztuki, literatury, filozofii i nauki okazały się niezwykle silne, w niektórych regionach dominujące.
Także i kultura europejska skorzystała na kontaktach z innymi cywilizacjami, sztuką, religią i filozofią ludów z innych kontynentów, np Schopenhauer i jego następcy sięgali do wierzeń i światopoglądów dalekowschodnich (buddyjskich czy hinduskich), zaś Nietzsche sięgał do kultury irańskiej.
Twórcom czasów impresjonizmu i secesji bliska była natomiast sztuka chińska i japońska.
Wielu artystów na początku XX wieku sięgało również do sztuki afrykańskiej.
W Ameryce czarna społeczność dała początek nowej wrażliwości muzycznej, z niej później wyłoniły się takie nurty, jak:
- gospel,
- blues,
- jazz,
- rock-and-roll,
- rock.