Krzeptowski Jan – Sabała (Sabalik)

Jan Krzeptowski

Sabała

(26 stycznia 1809, Kościelisko – 8 grudnia 1894, Zakopane)

  • Urodził się koło Zakopanego.
  • Ojciec Jan, który miał czterech synów.
  • Wszyscy oni przezwali się później Krzeptowskimi (dając początek rozległemu rodowi na Podhalu).
  • Jana nazywali Sabałą i tak był znany w całej Polsce.
  • Nie ukończył żadnej szkoły.
  • Ożenił  sie z Teresą Walczak, miał kilkoro dzieci.
  • Gospodarzył w Kościelisku;, ale bardziej interesowały go wyprawy w góry,  nieraz kłusownicze, pełne przygód.
  • Wyprawiał się często na Węgry po żywność.
  • Znał doskonale całe Tatry, dlatego został niezastąpionym przewodnikiem.
  • W 1873 roku poznał Chałubińskiego,  który zwrócił uwagę na na samorodnym talent muzyczny Sabały (grał na prymitywnych gęślikach), jego niepowtarzalny humor, fantazję i talent gawędziarski.
  • Sabała przez  długie lata był towarzyszem tatrzańskich wycieczek Chałubińskiego, który bardzo lubił z nim spędzać czas.
  • Sabałą zainteresowali się też inni, co było zasługą Stanisława Witkiewicza, który w swej książce „Na przełęczy” (1889) przedstawił gawędziarza , jego aforyzmy i gadki.
  • Sławy przysporzył góralowi z Kościeliska Henryk Sienkiewicz, zapisując jedną z jego gadek i publikując ją pt. Sabałowa bajka (1889).
  • Bronisław Dembowski ogłosił w miesięczniku etnograficznym „Wisła” parę charakterystycznych bajek Sabały, zaopatrzonych jego portretem rysunkowym wykonanym przez Stanisława Witkiewicza.
  • W 1894 roku Sabała był we Lwowie na krajowej wystawie.
  • Wkrótce zmarł (8 XII 1894) na Bystrem w Zakopanem u pani Lilpopowej, która zaopiekowała się chorym.
  • Pochowany został na Pęksowym Bzysku (dziś Cmentarz Zasłużonych).
  • W Zakopanem stoi pamięć Sabały u zbiegu ulic Chałubińskiego i Zamojskiego.