Łysek – zwierzęcy bohater tytułowy z Łyska z pokładu Idy Gustawa Morcinka. Jest to duży, silny koń, pracujący w kopalni Gwido, na pokładzie Idy, zbyt wąskim, by zmieścić tam lokomotywę do ciągnięcia wagoników. Łysek wspierał swą siła górników wykonujących bardzo ciężka pracę głęboko pod powierzchnią ziemi.
Był wyjątkowo mądrym koniem, o pięknych, wyrazistych oczach, szczególnie zaprzyjaźnionym ze swym kopalnianym opiekunem. Inteligentne zwierzę wyczuwa dobrych ludzi, tych nastawionych do niego bezdusznie (historia z chlebem nafaszerowanym tytoniem)potrafi potraktować swoimi zębami.
Za przyjaźń i dobre traktowanie odwdzięcza się Kubokowi w wyjątkowy sposób, ratuje mu życie, ryzykując własnym i wyciąga go spod zwałów węgla tuż przed nadjeżdżającymi wagonikami. To zdarzenie skutkuje decyzją o wywiezieniu (prawdopodobnym( konia na powierzchnię, bowiem jego oczy zaczynają już mętnieć, co jest wyrokiem na konie pracujące w kopalniach.