James Macperson
(27 października 1736 – 17 lutego 1796)
Poeta szkocki, autor cyklu poematów zatytułowanych „Pieśni Osjana” (1765), a opublikował je jako rzekomy zabytek literatury celtyckiej z III wieku, który to rękopis miał odkryć i przetłumaczyć na angielski.
Głównym bohaterem „Pieśni” jest król Morwenu (Szkocji), Fingal, a ich tematem – walki z królem Lochlinu (Norwegii), Swaranem.
Pieśni te, stanowiące wspomnienie przeszłości, śpiewa syn Fingala, samorodny poeta (bard) Osjan, który co pewien czas przytacza pieśni bardów dawniejszych. Dzięki temu utwór ma kompozycję szkatułkową (opowiadanie w opowiadaniu), słuchaczką Osjana jest wrażliwa na heroiczną przeszłość narodową harfiarka Malwina.
„Pieśni Osjana” wywarły ogromne wrażenie, przyniosły bowiem nieznany dotychczas czytelnikowi wychowanemu na antyku (grecko-rzymskim) obraz rycerskiego średniowiecza, wprowadziły do literatury mitologię krajów północnych, ukazywały melancholijny krajobraz Północy. Śpiewającego Osjana utożsamiano z Homerem, nazywano go nowym Homerem.
W Polsce fragmenty „Pieśni Osjana” tłumaczyli:
- Ignacy Krasicki 91792),
- Franciszek Kniaźnin 91828).
Całość przetłumaczył Seweryn Goszczyński (romantyk) w 1838 roku.