- Romantycy postrzegali komunikację między sferą ducha a człowiekiem poprzez niezwykłe zjawiska natury, a także sny, objawienia i przeczucia.
- Uważali, że dokonać tego może jedynie n8ieskażóny cywilizacją lud oraz wybitne jednostki, zwłaszcza poeci.
- Te bowiem grupy są wyposażone w następujące właściwości poznawcze: intuicję, wiarę i czucie4.
- Nazywane były przez romantyków „okiem i uchem wewnętrznym” lub „okiem i uchem duszy”.
- Takie pozazmysłowe widzenie i słyszen9ie było dla romantyków odmianą mistycyzmu.
- Wynikało to z przekonania romantyków, że takie władze poznawcze człowieka, jak rozum i zmysły, nie są w stanie wyjaśnić tzw. tajemnicy wnętrza wszechrzeczy.
- Przeciwstawiając intuicję, wyobraźnię i senne wizje poznaniu empirycznemu (badawczemu) romantyzm polski kształtował się jako jedna z odmian irracjonalizmu.
- Odwoływał sie w ten sposób do ludowej wiary w istnienie sił tajemnych.
- Romantyzm dezaprobował współczesność, odwołując się do przeszłości i przyszłości oraz ludowych sposobów poznawania rzeczywistości.