„Monitor”

  • Pierwsze w Polsce regularnie publikowane czasopismo.
  • Miało charakter społeczno-polityczny.
  • Założone zostało w 1765 roku przez Ignacego Krasickiego (1735-1801) i Franciszka Bohomolca (1720-1784).
  • Wychodziło przez okres 20 lat.
  • „Monitor” postulował rozdział Kościoła od państwa.
    • dotyczyło to zwłaszcza edukacji,
    • zwalczał także sarmatyzm,
    • propagował emancypację społeczną mieszczaństwa.
  • Dyskusje na łamach czasopisma prowadzono przy pomocy nieznanych niemal w Polsce form pisarskich, takich jak:
    • esej,
    • felieton, artykuł,
    • reportaż,
    • list do redakcji,
    • powiastka moralna lub filozoficzna.
  • „Monitor” (oparty na wzorze oświeceniowego angielskiego pisma „Spectator”) propagował nową filozofie (np. myśli Locke’a, Woltera i Rousseau), otwarta , tolerancyjną postawę i naturalną, pozbawioną religijnych motywacji moralność.