Pasek Jan Chryzostom

Jan Chryzostom Pasek

(1636-1701)

Szlachcic z Mazowsza, z Węgrzynowic koło Rawy Mazowieckiej, w zaściankowej rodzinie szlacheckiej herbu Doliwa, autor najciekawszych pamiętników polskiego baroku.

Uczęszczał do szkół jezuickich, w latach 1655-1667 służył w wojsku, brał czynny udział, pod komendą Stefana Czarnieckiego, w wojnie ze Szwedami (1655), na terytorium Polski i Danii oraz z Moskwą, potem ożenił się i osiadł na roli w Krakowskiem. Miał ciągle zatargi z sąsiadami i bez przerwy się z nimi procesował, w 1700 roku za pogwałcenie spokoju skazano go na banicję wieczystą, ale wyrok pozostał niewykonany.

Był sądowym pieniaczem, dokuczliwym sąsiadem i sprawca szlacheckich zajazdów.

Poprzez ślub w 1667 roku związał się z ziemią świętokrzyską, ślub zawarty został w kościele w Mieronicach. Żona Anna posiadała wieś Smogorzów, niedaleko Buska-Zdroju oraz dzierżawiła dwie wsie na terenie ziemi świętokrzyskiej. Przez kilka lat Pasek wraz z żoną mieszkał w Skrzypiowie, co odnotował w „Pamiętnikach”: „Rok Pański 1674 zacząłem – daj Boże szczęście – w Skrzypiowie”. Potem Paskowie przenieśli się do Olszówki, byli tam przez ponad 11 lat, utrzymując się z dzierżawy posiadanych wsi, m.in. Skrzypiowa, Olszówki,  Magierowa, Górnej Woli, Niedzielisk i innych.

W latach 1690-1695 spisał wspomnienia, ktore uchodzą za najwybitniejsze dzieło pamiętnikarskie w literaturze staropolskiej. Wydano je w 1836 roku.