Pierwsze elementy nowoczesnego dramatu pojawiają się w sztukach XIX wieku. Wówczas to, w odpowiedzi na falę przemian, które pojawiły się w Europie, zaczęły się też zmieniać wszystkie dziedziny życia.
Do końca XIX wieku teatry europejskie wystawiały sentymentalne komedie i łzawe melodramaty, kończące się zwycięstwem dobra nad złem, z brakiem autentyzmu. Oczekiwania publiczności stały się w tym okresie inne, chciano nie tylko zapomnieć o problemach, ale przede wszystkim poznać ich przyczyny.
Reakcją stał się naturalizm, który pojawił się we Francji i próbował oprzeć koncepcje literackie na teoriach naukowych (np. teorii ewolucji Darwina). Zadaniem sztuki miało być wierne i drobiazgowe odtworzenie rzeczywistości, bez subiektywnego spojrzenia.
Najwybitniejsi przedstawiciele naturalizmu to:
- Emil Zola (1840-1902), Francja,
- Gabriela Zapolska (1857-1921), Polska,
- Henryk Ibsen (1828-1906), Norwegia.
W tym czasie powstawało mnóstwo nowych teatrów, wystawiano coraz ambitniejsze sztuki, a sami naturaliści starali się zachować obiektywizm, z różnym skutkiem.
Kolejny kierunek, który wpisał się w rozwój dramatu był ekspresjonizm, odrzucający naturalistyczne zasady ujmowania rzeczywistości. Z założenia literatura ma charakter subiektywny i opowiada się za spontanicznym wyrażaniem stanów podświadomości i emocji. Przedstawiciele to:
- Ernst Toller, (1893-1939), Niemcy,
- Frank Wedekind, (1864-1918, Niemcy,),
- August Strindberg (1849-1912), Szwecja,
- Tadeusz Miciński (1873-1918), Polska.
Pokrewnym ekspresjonizmowi był w tym okresie symbolizm, próbujący dotrzeć do warstw rzeczywistości niedostępnych racjonalnemu poznaniu. Podstawowym wyrazem ekspresji stał się symbol, odsyłający do treści ukrytych i pozwalających na indywidualną, szeroką interpretację. Przedstawiciele:
- Stanisław Wyspiański (1869-1907), Polska,
- Maksym Gorki (1868-1936), Rosja.
Wśród twórców, którzy wpłynęli na rozwój współczesnego dramatu wymienić należy twórców:
- Antoni Czechow (1860-1904),
- George Bernard Shaw (1856-1950),
- Eugene O’Neill (1888-1953), Stany Zjednoczone.