Zbiór opowiadań był publikowany w latach 1891- 1892 w „The Strand Magazine”.
Narratorem opowiadań jest przyjaciel Sherlocka Holmesa doktor John Watson, absolwent Uniwersytetu Londyńskiego, chirurg wojskowy podczas wojny w Afganistanie, człowiek bardzo skromny, spokojny i odważny, który wspomaga przyjaciela w rozwiązywaniu zagadek kryminalnych. Jest osobą ważną, stanowiącą uzupełnienie Holmesa, a relacjonując wydarzenia staje się osobą wszechwiedzącą, choć często podkreśla, że czegoś nie wie lub nie rozumie. Jego uwagi, komentarze i refleksje wciągają czytelnika w tok akcji i rozwiązywanych zagadek kryminalnych.
Do opowiadań autor wprowadził obok mowy zależnej – mowę niezależną, czyli dialog, monolog, które ożywiają akcję, budują napięcie i dystans do ukazywanych wydarzeń, mają też moc uwierzytelniania sprawozdań Watsona, który stara się przedstawiać wszystko obiektywnie i wiernie. Opowieści te, dzięki temu przypominają reportaże, choć oczywiście relacjonowane zdarzenia są fikcją literacką. W charakterystyce bohaterów zastosowany został opis lub autocharakterystyka poprzez wypowiedzi oraz sposób postępowania i zachowania.
Główny bohater – Sherlock Holmes – to człowiek wyjątkowy, nieprzeciętny, bardzo inteligentny i przenikliwy. Cechuje go szczególna intuicja, logiczny sposób myślenia, dokładność prowadzonych analiz, umiejętność wiązania faktów i wyciągania wniosków, a wszystko to oparte na rzetelnej, wszechstronnej wiedzy. To detektyw amator, ale przewyższający umiejętnościami niejednego zawodowca. Jest kawalerem, mieszka w Londynie przy Baker Street 221b, jest szczupły, wysoki, wysportowany i zawsze elegancko ubrany (tweedowy garnitur). Lubi codzienne przyjemności, zawsze chętnie gra na skrzypcach, a charakterystycznym dla niego przedmiotem jest fajka. Uchodzi za wzór dżentelmena, jest rycerski, bezinteresowny i wielkoduszny. Wrażliwość swą kryje pod maską opanowania i spokoju. Zachowuje się nieraz dość ekscentrycznie.
W wielu opowiadaniach pojawia się profesor James Moriarty, świetny matematyk, który porzucił naukową karierę na rzecz świata przestępczego, stoi na czele szajki i czuje się bezkarny, bo żadne działania policji nie są w stanie udowodnić mu winy. Warto wiedzieć, że Moriarty to alegoria przestępcy o umyśle geniusza, bohatera wielu filmów, komiksów i gier komputerowych. Walka z nim to wyjątkowe wyzwanie dla Sherlocka Holmesa.
„Przygody Sherlocka Holmesa” to klasyczne opowiadania sensacyjno-kryminalne. Fabuły mają podobną konstrukcję, niejednokrotnie już na początku, gdy w salonie Holmesa zjawia się gość i prosi o pomoc, obserwując daną osobę, jej wygląd i zachowania czy ubiór – daje popis bystrości umysłu i przenikliwości, wyciąga też bardzo trafne wnioski. Po prostu jest to genialny detektyw, który posługując się dedukcją rozwiązuje najbardziej skomplikowane i intrygujące zagadki kryminalne. Bo najczęściej do Holmesa trafiają sprawy, z którymi nie radzą sobie asy Scotland Yardu, dlatego przez niektórych policjantów Holmes nie jest szczególnie lubiany., choć zawsze służy im pomocą.
Opowiadania cechuje prosty, konkretny język, logiczna kompozycja, humor i dowcip, a utwory te miały ogromny wpływ na rozwój powieści kryminalnej jako osobnego gatunku literackiego. Kontynuacją cyklu sa:
- „Pamiętniki Sherlocka Holmesa” (1894),
- „Pies Baskerville’ów” (1902),
- „Powrót Sherlocka Holmesa” (1905),
- „Księga relacji o Sherlocku Holmesie” (1927).
Opowiadania zostały wielokrotnie sfilmowane, a będąc w Londynie warto odwiedzić muzeum świetnego detektywa, mieszczące się w jego dawnym domu.