Tadeusz Różewicz
(9 października 1921, Radomsko – 24 kwietnia 2014, Wrocław)
Polski poeta, prozaik, dramaturg, scenarzysta, satyryk, tłumacz poezji węgierskiej.
Z powodu ciężkich warunków musiał przerwać naukę w szkole średniej.
W czasie II wojny światowej żołnierz AK, partyzant, współpracownik prasy podziemnej, redaktor podziemnego czasopisma „Czyn Zbrojny”.
Absolwent wydziału historii UJ.
W 1946 roku wydał zbiór „W łyżce wody”, zawierający satyry pisane proza i wierszem.
Za debiut uznaje się tom „Niepokój” z 1947 roku, gdzie w pełni objawiły się późniejsze cechy poezji Różewicza.
Z Krakowa przeniósł się do Gliwic, a w 1968 roku zamieszkał we Wrocławiu.
W 2000 roku został laureatem Nike (nagrody literackiej) za tomik „Matka odchodzi”.
Różewicz to poeta moralista, który uważał że na artystach ciąży odpowiedzialność za świat.
Przeżycia wojenne (okrucieństwo, śmierć, odrzucenie norm moralnych), a później współczesna cywilizacja z kryzysem wartości, spowodowały chaos i konieczność sprzeciwu wobec koncepcji skupionej na tworzeniu piękna, dlatego rolą poety jest moralizatorstwo i budzenie niepokoju.
Różewicz analizował zanik wartości humanitarnych we współczesnym świecie, pisał o pustce wewnętrznej człowieka, poszukiwał „ocalenia” ładu. Mówił o dobru, godności, życzliwości.
Język poetycki Różewicza wynikał z jego światopoglądu, odrzucał obrazy poetyckie, metafory, wieloznaczność, rymy. Pisał prostym, bezpośrednim językiem, wprowadzał zaskakujące podsumowania, puenty, stosował wiersz wolny, tworzył koncepcję dramatu, dla którego charakterystyczna była fragmentaryczność, realizm, pewne zbliżenie do teatru absurdu.
Cechy poezji Różewicza:
- podział na wersy, niezgodny z naturalnym tokiem zdania,
- wiersz bały, bez rymów,
- nieliczne środki stylistyczne,
- brak znaków interpunkcyjnych,
- stosowanie wielkich liter w połowie wersu.
Wydał tomy poezji to:
- „Czerwona rękawiczka”,
- „Równina”,
- „Poemat otwarty”,
- Nic w płaszczu”,
- „Prospera”,
- „Płaskorzeźba”.
dramaty:
- „Kartoteka”,
- „Białe małżeństwo”,
- „Świadkowie”,
- „Nasza mała stabilizacja”,
- „Stara kobieta wysiaduje”,
- „Pułapka”,
- „Do piachu”.
zbiory opowiadań:
- „Próba rekonstrukcji”.
najbardziej znane wiersze to:
- „Ocalony”,
- „List do ludożerców”,
- „Przepaść”,
- „Warkoczyk”.
Wielokrotnie nagradzany i wymieniany jako kandydat do Nagrody Nobla.