„Szkice węglem” Henryk Sienkiewicz

  • Nowela „Szkice węglem” powstała w Kalifornii w 1876 roku.
  • Ukazała się w roku następnym w „Gazecie Polskiej”.
  • Utwór ukazuje tragiczną sytuację chłopa w zaborze rosyjskim, już po wejściu ustawy uwłaszczeniowej (1864).
  • Nowela oskarża  ludzi, którzy odpowiadają za sytuację najuboższych, najbardziej upośledzonych ekonomicznie i prawnie warstw społecznych.
  • Chłop pada ofiarą nie tylko rosyjskich prześladowców, ale także polskich zdeprawowanych urzędników, ziemian i duchowieństwa.
  • Ludność wiejska znajduje się w beznadziejnym położeniu.
  • Chłopi nie znają języka rosyjskiego, nie znają prawa i nie rozumieją zasad ustawy uwłaszczeniowej, większość z nich to analfabeci.
  • Wszystkie te czynniki powodują, że bohater noweli, ciemny chłop (Wawrzon Rzepa) staje się łatwą ofiarą dla carskiej administracji i prymitywnego w gruncie rzeczy pisarza gminnego.
  • Rzecz dzieje się we wsi Barania Głowa, co można traktować jako pewien sygnał, nazwę znaczącą.