Opowieści o Tristanie i Izoldzie we wczesnym średniowieczu przekazywane były jedynie w formie ustnej. Historia tej miłości, sięgającej poza grób, od najdawniejszych czasów mocno oddziaływała na czytelników. Miłość ta nie zna przeszkód, nie zważa na żadne prawa i doprowadza do zguby.
Stała się archetypem fatalnego konfliktu między miłością a wiernością rycerza wobec seniora i żony wobec męża.
Tristan to rycerz doskonały, urodziwy, mężny i oddany władcy, potrafił pokonywać wroga, co udowodnił, gdy zwyciężył smoka.
Izolda była kobietą piękną i dobrą, ale zarówno ona, jak i Tristan sprzeniewierzyli się swym zasadom na skutek przypadku. Popełnili grzech zdrady. Czynili wszystko, by nie ulec sile zakazanej miłości, ale wzajemna namiętność zwyciężyła.
Opowieść o Tristanie i Izoldzie to historia grzesznej miłości, która przez wieki inspirowała liczne dzieła literackie, miała charakter moralistyczny, dydaktyczny i miała być pewnego rodzaju przestrogą przed pokusami losu (diabła).
Opowieść o Tristanie i Izoldzie stała się także inspiracją dla kultury masowej, np. fantasy czy melodramatu, a w tego typu interpretacjach rozważane są problemy stereotypów kulturowych, oczekiwań społecznych wobec kobiet i mężczyzn, odpowiedzialności moralnej czy manipulacji uczuciami, bo dziej nieszczęśliwych kochanków prowokują do wielu, jakże różnych, interpretacji. U wielu interpretatorów zamiast oceny pojawia się uczucie współczucia dla tragicznych losów zakochanych.
Joseph Bédier w XIX wieku zrekonstruował historię na podstawie zachowanych fragmentów.