Literatura wykształciła dwa wzorce osobowe świętych:
- Święty asceta, który rezygnuje z majątku, a żyjąc w ubóstwie znosi wszelkie upokorzenia i męki w imię miłości do Boga,
- Święty bojownik, który z niewiernymi walczy w obronie wiary katolickiej, wzorzec ten stał się szczególnie popularny, kiedy organizowano wyprawy krzyżowe i stawano w obronie Europy przed islamem.
Hagiografia (żywotopisarstwo świętych) ukształtowała się już w pierwszych wiekach chrześcijaństwa n Wschodzie (IV-V) wiek. Nazwa pochodzi od greckich słów hagios graphein (pisanie o świętych).
Literatura hagiograficzna odgrywała dużą rolę w średniowieczu, kształtowała osobowość czytelników, zbliżała ich do Boga, a jej bohaterowie byli wzorem do naśladowania. Jej celem była likwidacja zła, panującego w tym okresie.