Fonetyka – zajmuje się badaniem zjawisk charakterystycznych dla tekstów języka mówionego (bada powstawanie głosek, omawia udział narządów mowy, wskazuje ich podział według różnych kryteriów).
Głoska – najmniejszy, realny element języka mówionego, który wypowiadamy i słyszymy.
Litera – graficzny znak głoski, piszemy go i widzimy.
Alfabet (abecadło) – zbiór liter używanych w danym języku, alfabet polski – oparty jest na alfabecie łacińskim, składa się z 32 liter.
Narządy mowy uczestniczące w artykulacji głosek to:
- płuca,
- tchawica z krtanią (wiązadła głosowe, których drgania powodują powstanie dźwięku),
- jama gardłowa,
- jama ustna (wargi, język, żeby, dziąsła, podniebienie miękkie i twarde),
- jama nosowa.
Samogłoski:
- jest ich 8 (a, ą, e, ę, i, o, u, (ó) y),
- dzielimy je na ustne (a, e, i, o, u, y) oraz nosowe (ą, ę),
- są dźwięczne, długie i otwarte,
- tworzą sylaby, sylaby zakończone samogłoską to sylaby otwarte, spółgłoską zamknięte
- samogłoska „i” pełni dwie funkcje: zmiękcza poprzedzającą spółgłoskę, tworzy również samodzielną sylabę,
- stanowią melodię mowy,
- ułatwiają naukę czytania i wyrażanie emocji.
Samogłoski
- dźwięki języka mówionego, powstające w wyniku całkowitego lub częściowego zablokowania przepływu powietrza przez aparat mowy,
- spółgłoski (prawie każdą można wymówić miękko):
b, [b’], c, ć, d, f, [f’], g, [g’], h, [h’], j, k, [k’], l, [l’], ł, m, [m’], n, ń, p, [p’], r, s, ś, t, [t’], w, [w’], z, ź, ż
- spółgłoski zapisane dwuznakami:
cz, dz, dź, dż, ch, [ch’], sz, rz