- Bachus, bóg wina, odradzającej się przyrody i tragedii.
- Syn Zeusa i królewny tebańskiej Semele.
- Kiedy Semele, kochanka Zeusa, zapragnęła z namowy zazdrosnej Hery, ujrzeć króla bogów w całym majestacie, zginęła w ogniu jego piorunów.
- Zeus ocalił jednak z popiołów matki sześciomiesięczny płód i donosił go we własnym udzie, aż do właściwej pory porodu.
- Dionizos oznacza dwa razy narodzony.
- Po porodzie został oddany na wychowanie siostrze Semele, Ino i jej mężowi Atamasowi.
- Hera poraziła ich szaleństwem, dlatego Zeus przeniósł dziecko do kraju Nysa i powierzył opiece tamtejszych nimf, które nauczyły Dionizosa uprawy win.
- Dotknięty szaleństwem przez wciąż nienawidzącą go Herę – Dionizos trafił do bogini Kybele, która go uzdrowiła i wtajemniczyła w swoje misteria.
- Później udał się do Tracji, gdzie został uwięziony przez króla Lykurga, jednak przy pomocy Tetydy zdołał się schronić w morzu.
- Lykurg został ukarany przez Zeusa szaleństwem i rozszarpany przez własnych poddanych.
- Zaszczepiwszy swój kult w krajach śródziemnomorskich Dionizos ruszył z orszakiem satyrów i bachantek do Indii na wozie zaprzężonym w pantery, w triumfalnym pochodzie.
- Udało mu się ujarzmić ten wielki kraj.
- Po powrocie do Grecji starał się wprowadzić swój kult w Tebach, lecz król Penteus, podobnie jak kiedyś Lykurg , sprzeciwił się.
- Za sprawą Dionizosa zginął rozszarpany na górze Kitajron przez opętaną szaleństwem własną matkę.
- Podobnie w Argos – Dionizos – sprowadził obłęd na Projtydy, gdyż odmawiały mu czci.
- W czasie podróży statkiem pirackim na Naksos został zdradzony i uprowadzony przez piratów.
- Unieruchomił jednak statek, oplatając go bluszczem, a przerażeni piraci, którzy wskoczyli do morza, zostali zamienieni w delfiny.
- Przed wstąpieniem na Olimp Dionizos udał się do Podziemia po swoja matkę Semele, którą wprowadził do nieba, gdzie przyjęła imię Tyone.
- Na olimpie poślubił Ariadnę, opuszczoną na Naksos przez Tezeusza i zabrał ją do nieba.
- Kult Dionizosa powstał na Wschodzie, prawdopodobnie we Frygii i Lydii, a do Grecji dostał się z Tracji.
- Tu przyjęto go z oporami, a sam Dionizos wszedł późno do panteonu bóstw olimpijskich.
- W odróżnieniu od innych bóstw Dionizos przynosił radość, rozpraszał ludziom ich troski, jego wyznawcy popadali w stan odurzenia, ekstazy, tracąc zwyczajną tożsamość.
- Głównym terenem jego kultu była Beocja i Attyka, mniej rozwinięty jego kult był na Peloponezie.
- Niekiedy przyjmował formę orgiastycznych uroczystości, podczas których kobiety, tzw. menady pędziły po górach z tyrsami i pochodniami, odziane w koźle skóry.
- W szaleńczej ekstazie rozrywały dzikie zwierzęta i pożerały ich krwawiące kawałki, wierząc że wstępuje w nie sam bóg.
- Cechą charakterystyczną owych uroczystości były maski.
- Ulubionymi roślinami Dionizosa była winna latorośl i mirt.
- Przedstawiano go zazwyczaj jako młodzieńca z bujnymi włosami, z winną latorośłą lub kielichem wina w ręku, wspartego na tyrsie.
Wg Słownika szkolnego – Mitologia grecka i rzymska, Stanisława Stabryły