„Dziady” cz. III, „Kordian”, Nie-Boska komedia” [trzy dramaty narodowe]

  • Trzy wielkie dramaty wyrosły z refleksji związanych z powstaniem listopadowym i powstały tuż po jego upadku.
  • Te i inne dzieła Mickiewicza, Słowackiego i Krasińskiego tworzą najwyższe osiągnięcia polskiego piśmiennictwa.
  • Uważane są za utwory nowatorskie intelektualnie i artystycznie.
  • Świadczy o tym ich obecność także we współczesnych teatrach.
  • Każdy reżyser chce na nich sprawdzać swe umiejętności, a każdy aktor – zagrać w nich główne role.
  • Nowatorskiej myśli poetów sprzyjał fakt rozwoju techniki teatralnej na początku XIX wieku.
    • powiększano przestrzeń sceniczną,
    • umieszczano za sceną ruchome tło, dające złudzenie ruchu, zmian miejsca,
    • modernizowano oświetlenie (lampy gazowe)
    • wprowadzano rozmaite maszyny, dzięki którym opuszczano aktorów z góry na scenę,
    • wywoływanie groźnych zjawisk , akustyczne efekty, np. burze, pioruny.
  • Technika teatralna wpływała na rozwój wyobraźni dramaturgów.
  • Przedstawiano spływające z nieba chmury i anioły, manewrowano oświetleniem, wprowadzano na scenę „tłum”, czyli grupy aktorów.
  • Niestety – cenzura zabraniała polskim poetom wystawiania swoich dramatów w teatrze.
  • Nie ma w romantycznym dramacie narzuconych z góry ograniczeń, dotyczących czasu, miejsca i akcji.
  • Nadrzędna zasada kompozycyjną jest forma otwarta, tj. dopuszczająca możliwe „domyślenia” utworu przez autora i czytelników, mających możliwość własnej interpretacji.
  • Uklad romantycznych dramatów jest swobodny, gdyż narzucała go nie formuła gatunku, a wątek myśli i bieg akcji.