Literacki [niesłodki, ciekawy] kalendarz adwentowy [2 Podłaźniczka i choinka – drzewa życia]

[2] Podłaźniczka i choinka – drzewa życia

Przez wiele wieków w Polsce ozdabiano dom na Boże Narodzenie podłaźniczką. Umieszczano ją nad drzwiami w sieni, później także w głównych izbach. Była uciętym wierzchołkiem, czubkiem jodły lub samą jej gałązką. Nazywano ją podłaźnikiem, sadem, wiechą, bożym lub rajskim drzewkiem. Ozdabiano ją owocami, słodkościami i własnoręcznie wykonanymi cudeńkami (bardziej szczegółowo o ozdobach  w następnych odcinkach). Podłaźniczka przetrwała do początku XX wieku, zwłaszcza na Sądecczyźnie Ziemi Krakowskiej, Pogórzu, Podhalu, na Śląsku (ale tylko w niektórych miejscowościach).

Pod koniec XVIII wieku przywędrowała do nas z Niemiec choinka (wraz z protestantami z Niemiec). Tam znana była jeszcze z czasów pogańskich, zwyczaj ten kultywowały ludy germańskie. Pierwsze zapiski o choince pochodzą z 1419 roku, a dotyczą drzewka ustawionego w Szpitalu Świętego Ducha we Fryburgu i pięknie ozdobionego przez piekarzy.

Od XVI wieku poszczególne cechy rzemieślników ustawiały własne drzewka i prześcigały się w pięknym ich zdobieniu. Najczęściej umilano w ten sposób pobyt ludziom w szpitalach i przytułkach. Później choinki trafiły do bogatych domów, aby wreszcie zagościć we wszystkich domach w tym szczególnym okresie.

Zarówno podatniczka, jak i choinka miały, według wierzeń ludowych, chronić przed piorunami, chorobami i wszelkim złem, taką niezwykłą moc przypisywano igłom jodłowym. Tradycyjnie choinkę ubierano przed wieczerzą 24 grudnia. Dziś pierwsze choinki i różne świąteczne ozdoby pojawiają się najwcześniej w przestrzeni publicznej, bo już w listopadzie (znany zarzut komercjalizacji świąt), w domach pierwsze z nich  przybywają wraz z Mikołajem i rozbłyskują mnóstwem światełek.

Do Anglii na zamek Windsor choinka po raz pierwszy trafiła w 1841 roku, zaś w USA, w Białym Domu, stanęła pierwsza świąteczna choinka to rok 1856.

W Australii można choinki i ucztujących wokół niej ludzi spotkać w świąteczne dni na plaży (grudzień to tam przecież lato), w Indiach ubierane jest świątecznie drzewko mango, a w Burundi bananowiec. W Kolumbii  przystraja się krzewy ozdobami i lampkami już 8 grudnia.