- Dramat powstał w 1939 roku w oparciu o powieśc Grimmelshausena.
- Autor przebywał wówczas na emigracji w Szwecji.
- Stanowi protest pisarza przeciw wojnie.
- Ostrzega przed ekspansją faszystowskich Niemiec, przed nadchodzącą wojna.
- Akcja sztuki „cofnięta” została do wieku XVII (czasów wojny trzydziestoletniej, 1618-1648).
- Akcja bezpośrednia przypada na lata 1624-1636, rozpoczyna się w Szwecji, gdzie prowadzony jest werbunek żołnierzy w związku z planowaną wyprawą do Polski.
- Bohaterką utworu jest markietanka (wędrująca za wojskiem handlarka) Anna Fierling.
- Żyje „z wojny”, handlując na tyłach wojska, działań wojennych.
- Tematem przewodnim jest dramat matki.
- Traci kolejno dwóch synów zwerbowanych do wojska.
- Tragiczna śmierć synów jest wyjątkowo bolesna, choć większym wstrząsem jest śmierć tego pierwszego.
- Marzyła, by dorobić się na wojnie, która przyniosła jej śmierć dzieci i utratę majątku.
- Kolejny głęboki wstrząs to śmierć córki, Katarzyny.
- Po pewnym czasie markietanka wraca do dawnego trybu życia, jednak po stracie dzieci obojętnieje, nie jest dla niej ważny los wojny (kto wygra czy przegra).
ŚMIERĆ DZIECI
- Wartością szczególną dla Matki Courage był wóz handlowy, umożliwiający jej działalność w czasie wojny.
- Dla przedsiębiorczej markietanki jest on domem, sklepem, knajpą, która pozwala utrzymać rodzinę.
- Wygląd wozy jest świadectwem sytuacji materialnej właścicielki.
- Pogarsza sie wraz z narastającym dramatem matki.
Trójka dorastających dzieci ginie w różnych okolicznościach:
- Najpierw ginie młodszy syn Schweizerkas, gdy nie chce wskazać wrogowi miejsca ukrycia kasy swego regimentu. Matka staje wobec wyboru: śmierć syna lub sprzedaż wozu, który jest źródłem życia rodziny, każdy wybór w tej sytuacji jest tragiczny w skutkach, Schweizerkas staje się ofiarą wojny.
- Równie tragicznie ginie Eilif, ktory wkrótce po ogłoszeniu zawarcia pokoju dokonuje podczas rabunku zabójstwa, za które w czasie wojny nie poniósłby kary, a mógłby być nawet uznany za bohatera, inny wymiar moralny czynu w czasie pokoju i wojny, to jeden z paradoksów niszczycielskiej wojny, której ofiarą padaj a ludzie tak samo szlachetni i uczciwi, jak i przestępcy, Eilif zostaje rozstrzelany.
- Śmierć córki Katarzyny (niemowy) ma wymiar bohaterski, dziewczyna siedząc na dachu chaty ostrzega biciem w bęben mieszkańców Hale przed nieprzyjacielem. Mimo swej ułomności dziewczyna jest bohaterką pozytywną.
- Strapioną matkę można porównać do mitologicznej płaczącej Niobe.
- Stanowi symbol niezniszczalnych sił, tkwiących w narodzie.
- Słowo „courage” pochodzi z języka francuskiego i oznacza męstwo, odwagę.
- Bohaterka tytułowa, Anna Fierling stara się wyjaśnić znaczenie wojennego pseudonimu następującymi słowami: „Biednym ludziom potrzeba kurażu, inaczej są straceni. Nawet na to, żeby wstać rano, już trzeba odwagi w tych warunkach. Albo żeby pole przeorać i to podczas wojny”.
- Wojna zebrała swoje żniwo, los winnych i niewinnych jest taki sam.
- Ci, którzy przetrwają wojnę pociągną dalej swój „wóz życia”., tak jak Matka Courage.