Muzeum Regionalne w Stalowej Woli

W styczniu 1995 roku odbyło się zebranie założycielskie Społecznego Komitetu na rzecz powołania Muzeum Regionalnego w Stalowej Woli. Znany regionalista, ks. Wilhelm Gaj-Piotrowski zadeklarował gotowość przekazania swych zbiorów z zakresu historii, etnografii i sztuki dla potrzeb tworzącego się muzeum.
Powołany przez ówczesnego Prezydenta Miasta Stalowej Woli Andrzeja Gajca pełnomocnik ds. organizacji muzeum rozpoczął pracę przy gromadzeniu eksponatów dokumentujących historię i kulturę miasta oraz regionu dolnosańskiego Dnia 30.10.1997 roku Rada Miejska w Stalowej Woli podjęła uchwałę w sprawie utworzenia Muzeum i nadania mu statutu.
Od 1 lutego 1999 roku Muzeum jest samodzielną instytucją kultury. W latach 1997-2001 wystawy czasowe eksponowane były w salach wystawienniczych Galerii Sztuki Współczesnej. Od listopada 2001 roku Muzeum funkcjonuje w nowej siedzibie w tzw. „Zamku Lubomirskich” w Stalowej Woli (dzielnica Rozwadów).
Muzeum posiada następujące działy:

  • Dział prehistorii i historii regionu.
  • Dział etnografii.
  • Dział sztuki.

Dział prehistorii i historii regionu
Dział prehistorii rozpoczął gromadzenie materiałów zabytkowych, dotyczących wszystkich okresów pradziejów oraz wczesnego i późnego średniowiecza. Naj-większa ich część reprezentowana jest przez narzędzia i półwytwory krzemienne, srebrne i brązowe.
Liczącą grupę stanowią materiały z cmentarzysk grupy tarnobrzeskiej kultury łużyckiej (np. Pysznica, Gorzyce): popielnice i naczynia towarzyszące tzw. przystawki oraz ozdoby.
Dział historii gromadzi zabytki obrazujące dzieje regionu. Najbogatszy zbiór dotyczy historii miasta Stalowej Woli, a przede wszystkim jego dzielnicy Rozwadowa (Jan III Sobieski w 1690 roku nadał przywilej założenia miasta Rozwadowa). Podstawą tego zbioru jest darowizna ks. Wilhelma Gaja-Piotrowskiego, który przekazał kolekcję liczącą kilka tysięcy muzealiów do tworzącego się Muzeum. Do najbardziej znaczących należy Archiwum Rodu Lubomirskich, zbiór kartografii, broszur, czasopism i dokumentów regionalnych głównie XIX wiecznych. Dział obejmuje też bogate archiwum fotograficzne.

Dział etnografii

Dział etnografii obejmuje swoim zasięgiem teren zamieszkiwany przez Lasowiaków. Obszar ten nie jest jednolity pod względem kulturowym. Wyróżnia się w nim kilka mikroregionów: np. grębowski czy dolnosański z centrum w Rozwadowie. Pod-stawą zbioru są zabytki obrazujące kulturę materialną, społeczną i duchową. Znajdują się tu między innymi: stroje, sztuka ludowa i plastyka obrzędowa, sprzęty gospodarstwa domowego, elementy wyposażenia wnętrza izb, meble.


Dział sztuki
Początek zbiorom sztuki w stalowowolskim Muzeum dał przekaz kolekcji Towarzystwa Sztuk Pięknych w Stalowej Woli. Specyfika i charakter kolekcji zdominowana jest przez prace artystów tworzących w tym regionie lub z nim związanych po-chodzeniem. Muzeum kontynuuje ten kierunek kolekcjonerstwa, czego przykładem jest gromadzenie dzieł Alfonsa Karpińskiego, znanego twórcy, urodzonego w Rozwadowie (obecnie dzielnicy Stalowej Woli). Ważną grupę stanowią prace związane z ikonografią regionu, będące znakomitym dokumentem jego historii i kultury artystycznej.