„Nauczyciel” Józefa Barana

  • Utwór z gatunku liryki refleksyjnej.
  • Składa się z 4 nieregularnych zwrotek.
  • Wiersz biały, bez rymów.
  • Ma charakter żartobliwy, z nutką autoironii.
  • Pewne refleksje wynikają z autobiografii, bowiem poeta sam wykonywał zawód nauczyciela.
  • Styl utworu przypomina mowę potoczną, a opowiada o pracy nauczyciela.
  • Nauczyciel przedstawiony został jako jednostka zagubiona, niepewna.
  • Można wnioskować, że szczególnie młodzi nauczyciele są podobni do uczniów rozpoczynających karierę szkolną.
  • Utwór ma humanistyczną, ludzką wymowę, bowiem nauczyciele to ludzie z krwi i kości, którzy tez mają swe problemy.
  • Nadawca wypowiada się w sposób bezpośredni, w 1 osobie liczby pojedynczej.
  • W wierszu wskazać można środki artystyczne, m. in. epitety (np. „przerośnięty”, „krzykliwy”), powtórzenia (np. „odkrywam odkrytą Amerykę”), porównania (np. „przesuwam (uczniów) jak pionki z ławki do ławki z klasy do klasy”), przenośnie (np. „patrzą na mnie przez mikroskop a ja na nich przez lunetę”).

patrzą na mnie przez mikroskop
a ja na nich przez lunetę
i przesuwam jak pionki
z ławki do ławki
z klasy do klasy

 

jestem najbardziej krzykliwy
w klasie
najbardziej przerośnięty wśród repetentów
już tyle lat chodzę do szkoły
i nie czynię nowych postępów

krnąbrny megaloman
nikogo w klasie nie chcę słuchać
muszę udawać co ja to nie wiem
choć dobrze „wiem że nic nie wiem”

dlatego inni uczniowie
kończą szkołę
i idą do nowej
a ja za karę
chodzę i chodzę do tej samej
i wciąż od nowa
odkrywam odkrytą Amerykę
i wciąż na nowo
wymyślam
wymyślony proch