- Epoka w historii i kulturze europejskiej, która przypada na wiek XVIII.
- W Polsce oświecenie rozpoczęło się w latach 30.tych XVIII wieku, jednak jego rozkwit przypada na lata panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego (1764-1795), a okres schyłkowy trwał do początku XIX wieku (umowny czas zakończenia to rok 1822).
- Nazwa oświecenie pochodzi od rozprawy Kanta „Co to jest oświecenie”. Odnosi się do przekonania ówczesnych twórców, a także uczonych, że rozpoczęła się nowa epoka odrzucająca zły gust, zacofanie, ciemnotę, nieuctwo.
- Podstawowe założenia to: wiara w rozum, nauka, wychowanie, rozwój, zainteresowanie odkryciami.
- Powstawały wówczas instytucje kulturalne, naukowe i oświatowe, wydawano słowniki, we Francji powstała Encyklopedia.
- Twórczość miała charakter dydaktyczny, propagowano wzorzec człowieka oświecenia, hasła wolności, tolerancji, humanitaryzmu, walczono z zacofaniem, głupotą, fanatyzmem.
- Dominującym kierunkiem był klasycyzm.
- W Polsce silnie rozwijała się działalność reformatorska, w 1740 roku Stanisław Konarski założył Collegium Nobilium na wzór szkół rycerskich i wprowadził nowe podręczniki. wykładano ponadto języki nowożytne, prawo, geografię i historię.
- W 1747 roku powstała w Warszawie pierwsza Biblioteka Publiczna, którą założyli bracia Załuscy, udostępniając ogromne zbiory.
- Powstała także w Warszawie Rycerska, Teatr Narodowy, wydawano czasopisma „Monitor” i „Zabawy przyjemne i pożyteczne”, mające wpływ na rozwój kultury.
- W 1773 roku powstała Komisja Edukacji Narodowej, pierwsze Ministerstwo Oświaty w Polsce, które rozpoczęło reformę podręczników, kształcenie nauczycieli, tworzenie programów.
- W 1791 roku uchwalono Konstytucję 3 Maja, pierwszą w Europie i drugą na świcie.