W „Panu Tadeuszu” znaczącym tłem wydarzeń jest historia, zarówno współczesna, związana z wojnami napoleońskimi oraz ta bardziej odległa, a znana przez Polaków tej epoki.
Fakty historyczne towarzyszące wydarzeniom lub wspomniane w utworze:
- „Wolności strata”, upadek Rzeczypospolitej, III rozbiór Polski 1795 rok, (I księga),
- „Dzień Trzeciego Maja”, uchwalenie Konstytucji 3 maja, pierwszego takiej ustawy zasadniczej w Europie, 1791 rok, jej główni autorzy to król Stanisław August Poniatowski, Ignacy Potocki i Hugo Kołłątaj, (XII księga, koncert Jankiela),
- Targowica, spisek magnacki, 27 kwietnia 1792 podpisano akt zawiązania konfederacji targowickiej, bunt podjęli Polacy przychylnej Rosji, niezadowoleni natomiast z uchwalenia Konstytucji 3 maja, konfederacja targowicka to symbol zdrady narodowej, a samo słowo „targowica” jest w języku polskim synonimem najcięższej zdrady narodu i państwa,
- Rzeź Pragi to ostatnia bitwa powstania kościuszkowskiego (insurekcji kościuszkowskiej), która toczyła się w obronie Warszawy 4 listopada 1794 roku w granicach warszawskiej Pragi,
- Tułaczka Polaków, powstanie Legionów Dąbrowskiego, „Mazurek Dąbrowskiego” jako jeden z elementów koncertu Jankiela.
- Kampania napoleońska i marsz wojsk Napoleona na Moskwę, pojawienie się generałów Dąbrowskiego i Kniaziewicza w Soplicowie (XI księga).
Wydarzenia historyczne pokazywane są poprzez opisy, opowieści bohaterów, koncert Jankiela i serwis ze scenami historycznymi, z którego korzystano podczas finałowej uczty.