„Panny dworskie” Diego Velázqueza

  • Istnieje wiele interpretacji tego dzieła.
  • Obraz jest rodzajem gry twórcy z widzem, stanowi pochwałę iluzji.
  • Jest portretem rodziny królewskiej, bohaterami są postaci, przedmioty, światło i przestrzeń.
  • Obraz przedstawia wnętrze, tzw. dolny apartament książęcy madryckiego pałacu – Alcazaru.
  • Komnata jest scenerią, światło w obrazie pada z prawej strony wielkiego okna, którego nie widać w kadrze.
  • Osoby na pierwszym planie przedstawiono rytmicznie, niemal w rzędzie.
  • Centralną pozycję infantki podkreśla biała suknia.
  • W głębi w półmroku, ukazane są ciemne geometryczne plany obrazów.
  • Dobrze widocznym elementem dalekiego planu są otwarte drzwi, w których stoi mężczyzna i lustro z przedstawieniem pary królewskiej.
  • Nastrój obrazu jest spokojny i poważny.
  • Malarz patrzy wprost na widza, stojąc przed sztalugą z ogromnym płótnem.
  • Przed siebie patrzą też w zastygłych pozach: infantka, karlica, dwórki adorują księżniczkę, ochmistrz i ochmistrzyni dyskretnie rozmawiają.

Bohaterowie obrazu:

  • Diego Velázquez (1599-1660)nadworny malarz Filipa IV Habsburga, malował rodzinę królewską, zabiegał też o inne funkcje, na pasku ma klucz- insygnium szambelańskie, na piersi znak przynależności do Zakonu św. Jakuba (domalowany po śmierci artysty),
  • Filip IV i jego żona Marianna Austriaczka, para przedstawiona w niejednoznaczny sposób, nie jest jasne czy jest to odbicie lustrzane czy jest  w opartym na sztaludze portrecie,
  • Infantka Małgorzata, pięcioletnia wówczas córka pary królewskiej,
  • Maria Agustina Sarmiento, dwórka, córka kapitana generalnego artylerii hiszpańskiej, przyklękając podaje księżniczce napój na tacy,
  • Isabel de Velasco, dwórka, składa ukłon przed infantką,
  • Maribarbola (Maria Barbola) i Nicolasito, para karzełków,
  • Diego Ruiz de Azcona, ochmistrz i Marcela de Ulloa, ochmistrzyni.
  • Jose Nieto Velázquez majordomus, ukazany w głębi obrazu po prawej stoi w otwartych drzwiach i odsłania kotarę.
  • Pies rasy mastin de la Mancha.
  • Lustro, pokazuje naturalne ograniczenia obrazu, jego dwuwymiarowość, zabieg wykorzystany, by pokazać niewidoczną stronę przedstawionych przedmiotów lub sytuację po drugiej stronie.
  • Obrazy wiszące na ścianie, dzieła które znajdowały się na hiszpańskim dworze, niektóre z nich udało się znawcom malarstwa rozszyfrować (np. Palla i Arachne Rubensa, Apollo i Marsjasz Jordaensa).
  • Sztaluga, płotno na sztaludze, niczym kotara, przesłania część wnętrza.