Postawa faustyczna [faustyzm]

  • Określenie odnoszone do dzieła J.W. Goethego, „Fausta”, pewna suma cech charakterologicznych zarówno Fausta, jak i bohatera utworu T. Manna „Doktor Faustus”, Adriana Leverkühna, niemieckiego kompozytora.
  • Postawa faustyczna, postawa będąca wynikiem rozczarowania posiadaną wiedzą i powszechnie uznawanymi wartościami.
  • Prowadzi do odrzucenia dotychczasowego życia i poszukiwań, nieraz nawet ryzykownych, prowadzących do głębszego poznania świata i życia.
  • Charakterystyczne dla faustyzmu jest indywidualistyczne przekraczanie barier kulturowych i społecznych, a także amoralność, czyli bezwzględne dążenie do celu z pogwałceniem powszechnie uznawanych wartości etycznych.
  • Faustyzm oznacza też dążenie do artyzmu, do wiedzy, do sztuki ostatecznej za cenę rezygnacji z normalności, z człowieczeństwa w formie uznawanej przez stulecia za jedyną.
  • Symboliczny pakt z diabłem wyraża nową formę człowieczeństwa zawartą w artyście absolutnym, doskonałym do granic szaleństwa, płacącym życiem za każdy fragment własnego dzieła.
  • Jest to jednak pochwała młodości i aktywności twórczej człowieka.
  • Współczesne rozumienie faustyzmu odsłania jeden z fundamentalnych problemów sztuki- zagadnienie związków między sztuką a życiem, sumieniem i etyką.